اس سیتالوپرام داروی روانپزشکی ضدافسردگی با خاصیت ضداضطرابی بالا
اس سیتالوپرام چیست؟
اس سيتالوپرام (Escitalopram) با نام تجاری Lexapro یکی دیگر از دارو های ضد افسردگی متعلق به خانواده SSRIs یا ضد بازجذب مجدد ناقل عصبی سروتونین است. اس سیتالوپرام نیز مانند سایر داروهای این خانواده (فلوکستین، فلووکسامین، سرترالین، پاروکستین) سطح سروتونین را در فضای بین نورون ها در مغز ما افزایش می دهند. این کار کمک به برطرف سازی علائم افسردگی و بسیاری از اختلالات دیگر مربوط به خلق و خو در برخی از افراد می شود. نکته ی قابل توجه این است که مصرف و قطع این دارو باید زیر نظر روانپزشک انجام شود چرا که می‌تواند عوارض متعددی برای فرد به وجود آورد.
فهرست مطالب
موارد مصرف اس سیتالوپرام
اس سیتالوپرام در جهت كاهش علائم اختلالات روانشناختی مختلفی استفاده می شود که موارد تائید شده ی فعلی مصرف آن در بزرگسالان در ایالات متحده برای افسردگی اساسی MDD و اضطراب فراگیر GAD است، اما برای اختلال وسواس فکری عملی OCD، اختلال هراس Panic attack و اختلال استرس پس از سانحه PTSD نیز به کار می رود. این دارو برای بی خوابی و علائم وازوموتور مرتبط با یائسگی مثل گر گرفتن نیز تجویز می شود.
مکانیزم اثر
اسیتالوپرام با مسدود کردن بازجذب انتقال دهنده عصبی به نورون پیش سیناپسی، سطوح درون سیناپسی انتقال دهنده عصبی سروتونین را افزایش می دهد. این دارو ممکن است سطح انرژی و احساس خوب بودن شما را بهبود بخشد و عصبی بودن یا تحریک پذیری را کاهش دهد.
اشکال، دوز و نحوه مصرف اس سيتالوپرام
اس سيتالوپرام به شکل قرص های 5، 10، 20 میلی گرم و محلول های خوراکی 5 میلی گرم بر ۵ میلی لیتر در دسترس است. برای تاثیرگذاری بیشتر داروی اس سیتالوپرام به طور منظم از آن استفاده کنید و به یاد داشته باشید که هر روز در ساعت مقرر دارو را مصرف کنید. شروع اثر ضدافسردگی اس سیتالوپرام، طی یک هفته الی دو هفته است. البته در افراد مختلف متفاوت بوده و پاسخ کامل ممکن است تا هفته 8 الی 12 شروع درمان دیده نشود.
نیمه عمر وجود دارو در بدن برابر با 27 تا 32 ساعت و زمان رسیدن به پیک اثرگذاری، حدود 5 ساعت است. مصرف اس سیتالوپرام در کودکان کمتر از 12 سال هنوز توسط FDA تایید نشده است. با ورق زدن تصاویر زیر با اسامی مختلف اس سیتالوپرام آشنا شوید.
به دستورات پزشک خود با دقت عمل کنید و توجه داشته باشید که دوز دارو را به طور خودسرانه به بیشتر از مقدار تجویزی افزایش ندهید. در صورت تغییر خودسرانه دوز مصرفی؛ نه تنها وضعیت بیماری شما سریع‌تر بهبود نمی یابد؛ بلکه خطر ابتلا به عوارض جانبی بیشتر میشود.
عوارض قرص اس سيتالوپرام
در صورتی که پزشک متخصص این دارو را برای شما تجویز کرده است مطمئن باشید فوائد آن بیش از مضراتش بوده است، عوارض جانبی اس سیتالوپرام شامل موارد زیر است که در افراد مختلف متفاوت است. عوارض جانبی شایع و نادر به نقل از medscape در جدول زیر آمده است
| عوارض شایع (بیشتر از 10 درصد) |
عوارض نسبتا شایع (بین 1 تا 10 درصد) |
|
سردرد (24%) حالت تهوع (15-18%) بی خوابی (7-14%) اسهال (6-14%) خواب آلودگی (4-13%) اختلال انزال (9-12%) |
خشکی دهان (4-9%) یبوست (3-6%) خستگی (2-8%) سرگیجه (4-7%) کاهش میل جنسی (3-7%) آنورگاسمی (6-2%) سوء هاضمه (2-6%) افزایش تعریق (4-5٪) رینیت یا آبریزش بینی (5%) سندرم شبه آنفولانزا (5%) رویاهای غیرعادی (3%) درد گردن/شانه (3%) کاهش اشتها (3%) استفراغ (3%) سینوزیت (3%) بی حالی (3%) ناتوانی جنسی (3%) اختلال قاعدگی (1-2%) نفخ شکم (2%) دندان درد (2%) خمیازه کشیدن (2%) درد شکم (2%) افزایش وزن (1%) |
تداخلات دارویی اس سيتالوپرام
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی اس سيتالوپرام را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. در بیماری صرع یا شرایطی که منجر به تشنج می شود مثل آسیب مغزی، الکلیسم یا داروهای پایین آورنده آستانه تشنج و هم چنین اختلالات شدید کلیوی یا کبدی ، بارداری و مواردی دیگر باید با احتیاط و حتما طبق دستور پزشک متخصص مصرف شود.
برخی از داروهای دیگری که می توانند باعث خونریزی/کبودی شوند، از جمله داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن , رقیق کننده های خون مانند وارفارین می توانند خطرزا باشند. همچنین آسپرین می تواند خطر خونریزی را در صورت استفاده با این دارو افزایش دهد. با این حال، اگر پزشک به شما دستور داده است که آسپرین با دوز پایین برای پیشگیری از حمله قلبی یا سکته (معمولاً 162-81 میلی گرم در روز) مصرف کنید، باید مصرف آن را ادامه دهید مگر اینکه پزشک دستور دیگری به شما بدهد. از دکتر یا داروساز خود برای جزئیات بیشتر بپرسید.
در صورت مصرف سایر محصولاتی که باعث خواب آلودگی می شوند از جمله الکل، ماری جوانا (حشیش)، آنتی هیستامین ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)، شل کننده های عضلانی و مسکن های اپیوئیدی (مانند کدئین)، به پزشک خود اطلاع دهید.
اس سیتالوپرام ممکن است با برخی از آزمایش‌های پزشکی/آزمایشگاهی (از جمله اسکن مغز برای بیماری پارکینسون) تداخل داشته باشد و احتمالاً باعث نتایج آزمایش نادرست شود. مطمئن شوید که پرسنل آزمایشگاه و همه پزشکان شما از مصرف این دارو مطلع هستند.
تداخل اس سیتالوپرام و سایر داروهای ضد افسردگی
مصرف مهارکننده های مونو آمین اکسیداز یا MAO ها با این دارو ممکن است باعث تداخل دارویی جدی یا حتی کشنده شود. در طول درمان با اس سیتالوپرام از مصرف مهارکننده های MAO (ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متاکسالون، متیلن بلو، موکلوبمید، فنلزین، پروکاربازین، راساژیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانیل سیپرومین) خودداری کنید. اکثر مهارکننده های MAO نیز نباید به مدت دو هفته قبل و بعد از درمان با این دارو مصرف شوند. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی مصرف این دارو را شروع یا متوقف کنید.
اگر از داروهای دیگری نیز استفاده می کنید که سروتونین را افزایش می دهند، خطر ابتلا به سندرم سروتونین افزایش می یابد. به عنوان مثال می توان به داروهای ضد افسردگی خاص؛ از جمله سایر SSRI ها مانند فلوکستین/پاروکستین، SNRI ها مانند دولوکستین/ونلافاکسین، تریپتوفان و غیره اشاره کرد.
دقت کنید که تمامی بیماری ها و داروهای مصرفی تان را با پزشک متخصص درمیان بگذارید و بدون صلاح دید او به هیچ وجه شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز دارو نفرمایید.
هشدارها و نکات قابل توجه هنگام مصرف اس سیتالوپرام
- در صورت فراموشی یک نوبت دارو بلافاصله آن را مصرف نمایید اما از دوبرابر کردن مقدار دارو در یک نوبت خودداری نمایید.
- ممکن است در ۲-۳هفته ی نخست درمان با این دارو علائم بهبودی را در خود نبینید با این حال به مصرف دارو ادامه دهید.
- می تواند همراه با یا بدون غذا مصرف گردد، مصرف دارو پس از صرف غذا جهت جلوگیری از تحریک سیستم گوارشی توصیه میشود.
- مصرف دارو را تا زمانی که پزشک تجویز نموده است ادامه دهید. در صورتی که مصرف دارو را قبل از اتمام دوره ی درمان قطع کنید ممکن است علائم بیماری دوباره باز گردد.
- در مدت درمان با این دارو تحت نظر روانپزشک باشید تا پیشرفت درمانی شما بررسی شود.
- برای نگهداری صحیح داروی اس سیتالوپرام آن را در دمای اتاق و به دور از حرارت و رطوبت و خارج از دسترس کودکان قرار دهید.
- اس سيتالوپرام ممکن است باعث ایجاد شرایطی شود که بر ریتم قلب تأثیر می گذارد (طولانی شدن QT). طولانی شدن QT به ندرت می تواند باعث ضربان قلب سریع/نامنظم جدی (به ندرت کشنده) و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید، غش) شود که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند.
- این دارو ممکن است باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شما شود. الکل یا ماری جوانا (حشیش) می تواند باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شدیدتر شما نیز بشود. پس از مصرف این دارو؛ رانندگی نکنید، از ماشین آلات استفاده نکنید، یا کاری که نیاز به هوشیاری دارد انجام ندهید. همچنین از مصرف نوشیدنی های الکلی همزمان با این دارو خودداری کنید.
- افراد مسن ممکن است به عوارض جانبی این دارو مانند طولانی شدن QT، از دست دادن تعادل یا خونریزی حساس تر باشند.
- کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه کاهش اشتها و کاهش وزن، حساسیت بیشتری داشته باشند. وزن و قد کودکانی که از این دارو استفاده می کنند را کنترل کنید.
مصرف اس سیتالوپرام در دوران بارداری و شیردهی
- در دوران بارداری، این دارو باید فقط در صورت نیاز مصرف شود چراکه ممکن است به نوزاد متولد نشده آسیب برساند. استفاده از اسیتالوپرام در اواخر سه ماهه سوم با عوارضی در نوزادان همراه است و ممکن است نیاز به بستری طولانی مدت، کمک تنفسی و تغذیه لوله ای داشته باشد. همچنین، نوزادانی که از مادرانی که در 3 ماه آخر بارداری از این دارو استفاده کرده‌اند، به ندرت ممکن است دچار علائم ترک مانند مشکلات تغذیه/تنفس، تشنج، سفتی عضلات یا گریه مداوم شوند. اگر هر یک از این علائم را در نوزاد خود مشاهده کردید، فوراً به پزشک اطلاع دهید.
- این دارو وارد شیر مادر می شود و ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی شیرخوار داشته باشد. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
سندروم قطع آنی مصرف SSRIs و اس سیتالوپرام
قطع ناگهانی مصرف داروهای SSRIs به ویژه داروهایی که نیمه عمر کوتاه تری دارند در بیماران روانپزشکی شایع است که در صورت ترک آنی دارو بیمار با سندرومی شامل سرگیجه، ضعف، سردرد، افسردگی بازگشتی، اضطراب، بی خوابی، ضعف تمرکز، علائم دستگاه تنفس فوقانی، مورمورشدن و علائم شبیه میگرن همراه هستند روبرو خواهد شد. بنابراین توصیه میشود که مصرف و یا قطع دارو همیشه زیر نظر پزشک متخصص مانند روانپزشک صورت پذیرد. این سندروم معمولاً قبل از هفته ششم درمان ظاهر نمی شود و اغلب ظرف سه هفته خود به خود برطرف می شود .در افرادی که هفته اول مصرف داروهای SSRI دچار عوارض گذرا می شوند احتمال بروز علائم قطع دارو بیشتر است.
اسامی تجاری موجود در ایران
- لگزاتال
- ازیپم
- اس سیتاور
- لگزوپرام
- سیپرالکس
- سیتاکالم
- لگزودپ
- لگزیرام
- رالوپرام
- لگزال
سوالات متداول
اکثر مردم گزارش می دهند که اثرات آن را در عرض 4 هفته احساس می کنند. ممکن است برخی افراد به اندازه یک روز یا 6 هفته طول بکشد تا اثرات درمان خود را احساس کنند. این به این دلیل است که افراد مختلف در زمان های مختلف متوجه تأثیر دارو می شوند.
استفاده از حشیش در حین مصرف اسیتالوپرام می تواند ضربان قلب سریعی به شما بدهد. همچنین می‌تواند خواب‌آلودگی را تشدید کند، به‌ویژه در افرادی که تازه مصرف آن را شروع کرده‌اند.
متادون می تواند خطر عوارض جانبی را در افرادی که اسیتالوپرام مصرف می کنند افزایش دهد.
مصرف اسیتالوپرام با موارد زیر ممکن است خطرناک باشد:
- محرک هایی مانند اکستازی یا کوکائین
- مواد توهم زا مانند ال اس دی
- مواد روانگردان جدید مثل مفدرون
اسیتالوپرام می تواند باعث شود کمتر احساس گرسنگی کنید، بنابراین ممکن است در اولین شروع مصرف آن وزن کم کنید. بعداً ممکن است با بازگشت اشتهایتان کمی وزن اضافه کنید.
داروهای ضد افسردگی برای استفاده کوتاه مدت بی خطر هستند. با این حال، استفاده طولانی مدت می تواند عوارض جانبی با خطرات بالینی ناشناخته قبلی ایجاد کند.
اگر یک نوبت از اسیتالوپرام را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه به زمان نوبت بعدی نزدیکتر باشد. این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. دوز بعدی خود را دوبرابر نکنید و بیش از مقدار تجویز شده مصرف نکنید.
منابع اصلی این نوشته: healthline, drugs, verywellmind, medicalnewstoday, mayoclinic
نویسنده: نسرین یوسفی، کارشناس ارشد روانشناسی
ویرایشگر علمی: یاسمن اکبرزاده، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
بازبینی: امین زندی روانشناس بالینی
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
بازی چگونه به بهبود افسردگیم کمک کرد؟
خشونت و ویدئوگیم
تراجنسیتی از دیدگاه روانشناختی
طلاق عاطفی چیست و چگونه رخ میدهد؟
رواندرمانی آنلاین و فواید آن برای ایرانیان مقیم خارج از کشور
سلام ممنون از مطالب مفیدتون عالی بود❤
ایا اس استالوپرام و ماتروپیلین با متادون تداخل دارویی خطرناک دارند؟ تا چه اندازه احتمال خطر وجود دارد؟ ممنون میشم پاسخ بدید
سلام جهت بررسی چنین موضوعاتی به مطالب اینترنت اکتفا نکنید و با پزشک معالج خودتون مشورت کنید