اختلال پانیک (هراس) و حمله پانیک،علائم، علل و درمان
اختلال پانیک چیست؟
ترس و اضطراب می توانند واکنش های طبیعی به موقعیت های خاص و رویدادهای استرس زا باشند. اختلال پانیک با این ترس و اضطراب معمولی متفاوت است زیرا اغلب افراطی و ناگهانی است. فرد مبتلا به اختلال پانیک یا هراس ممکن است علائمی مانند احساس وحشت شدید، تنفس سریع، ضربان قلب تند و حتی ترس از مرگ را تجربه کند. افراد مبتلا به اختلال پانیک ممکن است این حملات را به طور غیرمنتظره و بدون هیچ دلیل مشخصی تجربه کنند، اما ممکن است پیش از آن نوعی رویداد یا موقعیت محرک نیز رخ دهد. این افراد از بروز مجدد آن می ترسند و دائما نگران حمله بعدی هستند.
اکثر مردم یک یا دو بار در زندگی خود دچار حمله پانیک می شوند. اختلال هراس با حداقل یک ماه ترس مداوم در مورد تکرار حملات پانیک (یا اثرات آنها) تعریف می شود. اختلال پانیک یا هراس زمانی است که حداقل دو حمله پانیک در یک ماه داشته باشید و دائما نگران باشید و برنامه خود را تغییر دهید تا یک حمله دیگر نداشته باشید. این یک نوع از اختلالات اضطرابی است. حدود یک سوم افراد در طول زندگی خود دچار این حمله می شوند. اما بیشتر آنها اختلال هراس ندارند. تنها حدود 3 درصد از بزرگسالان به آن مبتلا هستند و طبق منابع معتبر در زنان شایع تر از مردان است.
آیا حمله پانیک همان اختلال پانیک است؟
اختلال پانیک همیشه شامل حملات پانیک می شود. اما داشتن یک حمله پانیک لزوماً به این معنی نیست که شما دچار اختلال پانیک هستید. حمله پانیک ممکن است باعث احساس ترس، مشکلات تنفسی، درد یا گرفتگی قفسه سینه و ضربان قلب سریع یا نامنظم، وحشت یا اضطراب شدید شود. هنگامی که اختلال پانیک دارید، حملات پانیک مکرر و غیرمنتظره را تجربه کرده اید. و ممکن است نگران باشید که حمله دیگری خواهید داشت. بسیاری از مردم فقط یک یا دو حمله پانیک در طول زندگی خود دارند و مشکل برطرف می شود اما اگر حملات پانیک مکرر و غیرمنتظره داشته اید و دوره های طولانی را در ترس دائمی از حمله دیگری سپری کرده اید، ممکن است اختلال پانیک داشته باشید.
علائم اختلال پانیک
در حالی که اختلال هراس می تواند در هر مقطعی از زندگی بروز کند، علائم اغلب در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود. بسیاری از افرادی که با اختلال هراس زندگی می کنند، احساس می کنند که گویی در حال حمله قلبی یا در آستانه مرگ هستند. حمله پانیک یک احساس شدید ناگهانی ترس است که می تواند در هر مکان و در هر زمان اتفاق بیفتد. شما چهار یا بیشتر از این نشانه ها را خواهید داشت:
- احساس نزدیک شدن به خطر
- تپش یا ضربان قلب سریع
- تعریق
- لرزیدن یا لرزش
- تنگی نفس یا احساس خفگی
- سفتی گلو
- گرفتگی در شکم
- سردرد
- یک احساس خفگی
- درد قفسه سینه
- حالت تهوع یا درد معده
- احساس سرگیجه یا ضعف
- لرز یا گرگرفتگی
- بی حسی یا گزگز
- احساس غیر واقعی بودن یا جدا شدن از خود
- ترس از دست دادن کنترل یا دیوانه شدن
- ترس از مردن
حمله معمولاً در عرض 5 تا 10 دقیقه از بین میرود، اما میتواند ساعتها ادامه داشته باشد. ممکن است احساس کنید که دچار حمله قلبی یا سکته شده اید. بنابراین افراد مبتلا به حملات پانیک اغلب برای ارزیابی به اورژانس می روند. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال پانیک حمله را به کاری که در زمان وقوع آن انجام میدادند مرتبط میدانند. آنها ممکن است فکر کنند رستوران، آسانسور یا کلاس درس باعث حمله شده است.
سپس آنها از آن مکان ها اجتناب می کنند. این ممکن است منجر به چیزی به نام آگورافوبیا (ترس از ترک خانه یا قرار گرفتن در مکان های عمومی) شود. اختلال هراس می تواند منجر به اختلالات جدی در عملکرد روزانه شود و مقابله با موقعیت های عادی و روزمره را دشوار کند که ممکن است باعث ایجاد احساس وحشت و اضطراب شدید شود.
برای شرکت در آزمون اضطراب بک کلیک کنید
علل اختلال هراس
متخصصان دقیقاً نمیدانند چه چیزی باعث اختلال هراس میشود، اما یک احتمال این است که مغز افرادی که به آن مبتلا هستند ممکن است در واکنش به ترس حساس باشد. بین حملات پانیک و فوبیا، مانند فوبیای مدرسه یا کلاستروفوبیا، ارتباط وجود دارد. همچنین نظریه ای وجود دارد مبنی بر اینکه اختلال هراس ممکن است از حساسیت بیش از حد به دی اکسید کربن ناشی شود که باعث می شود مغز شما فکر کند در حال خفگی هستید.
چند چیز می تواند احتمال ابتلا به اختلال پانیک را افزایش دهد:
- یکی از اعضای خانواده شما به آن مبتلا باشد (اگرچه مشخص نیست که تا چه حد به دلیل ژن های شما یا محیطی است که در آن بزرگ شده اید)، البته بیش از نیمی یا بیشتر از افراد مبتلا به اختلال پانیک، خویشاوندان نزدیکی با این بیماری ندارند
- سطوح بالای استرس
- احساسات منفی مکرر یا مشکل در برخورد با احساسات منفی
- تجربه یک رویداد آسیب زا، مانند قربانی آزار جسمی یا جنسی شدن
- گذر از یک تغییر زندگی یا رویداد دشوار زندگی، از جمله مرگ یکی از عزیزان، طلاق، ازدواج، داشتن فرزند، از دست دادن شغل، یک بیماری یا تصادف جدی
برخی بر این باورند که بین حملات پانیک و موارد زیر ارتباط وجود دارد:
- افسردگی
- سوء مصرف الکل
- سیگار کشیدن
- خطر خودکشی
- اختلال افسردگی فصلی
انواع حمله پانیک
دو نوع اصلی حملات پانیک وجود دارد: غیر منتظره و مورد انتظار. افراد مبتلا به اختلال پانیک معمولاً حملات پانیک غیرمنتظره را تجربه می کنند، اما برخی از آنها هر دو نوع را تجربه می کنند.
- حملات پانیک غیرمنتظره: به طور ناگهانی و بدون هیچ نشانه خارجی یا داخلی رخ می دهد. به عبارت دیگر، به نظر می رسد که آنها زمانی اتفاق می افتند که شما احساس آرامش می کنید.
- حملات پانیک مورد انتظار: زمانی اتفاق میافتد که فردی در معرض موقعیتی قرار میگیرد که به خاطر آن ترس دارد. به عنوان مثال، حمله پانیک در هنگام برخاستن از هواپیما.
حملات پانیک شبانه
حملات پانیک شبانه می تواند بدون هیچ محرک آشکاری رخ دهد و شما را از خواب بیدار کند. مانند حمله پانیک در طول روز، ممکن است عرق کردن، ضربان قلب سریع، لرزش، تنگی نفس، گرگرفتگی یا لرز، و احساس مرگ قریب الوقوع را تجربه کنید. این علائم و نشانههای هشداردهنده میتوانند نشانههای حمله قلبی یا یک بیماری جدی پزشکی دیگر را تقلید کنند. اگرچه حملات پانیک ناراحت کننده هستند، اما خطرناک نیستند.
حملات پانیک شبانه معمولاً فقط چند دقیقه طول می کشد، اما ممکن است کمی طول بکشد تا آرام شوید و پس از انجام یک حمله دوباره به خواب بروید. افرادی که حملات پانیک شبانه دارند نیز در طول روز دچار حملات پانیک می شوند.
تفاوت وحشت شبانه و حمله پانیک شبانه
وحشت شبانه یک اختلال خواب مخرب (پاراسومنیا) است. فردی که وحشت شبانه را تجربه می کند علائمی مانند حمله پانیک شبانه دارد. یک تفاوت کلیدی آگاهی است. افرادی که وحشت های شبانه را تجربه می کنند اغلب از وجود آن بی اطلاع هستند. آنها ممکن است به نظر بیدار باشند و ممکن است فریاد بزنند، از رختخواب بیرون بپرند و به اطراف بدوند. آنها در واقع خواب هستند و بیدار کردن آنها دشوار است (و اغلب توصیه نمی شود). وقتی یک وحشت شبانه به پایان می رسد، فرد دوباره به خواب می رود. آنها ممکن است واقعه صبح را به خاطر نداشته باشند. کودکان بیشتر در معرض وحشت شبانه هستند، اگرچه بزرگسالان نیز این ترس را دارند.
حمله پانیک شما را از خواب بیدار می کند. شما از احساس ترس و سایر علائم حمله پانیک آگاه هستید. ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا دوباره بخوابید. حملات پانیک شبانه در درجه اول نوجوانان و بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد.
عوارض اختلال پانیک
در صورت عدم درمان، اختلال هراس می تواند تأثیر قابل توجهی بر زندگی روزمره و بهزیستی کلی شما داشته باشد. اثرات نامطلوب سلامتی اختلال هراس درمان نشده عبارتند از:
- آگورافوبیا
- ایجاد اختلال مصرف مواد برای مقابله
- افسردگی
- افکار خودکشی
- حملات پانیک و اختلال هراس ممکن است بر رشد اجتماعی کودکان و نوجوانان تأثیر بگذارد
- ترس از حمله پانیک می تواند حضور در مدرسه، ترک خانه یا حفظ روابط را دشوار کند
اختلالات همراه با panic
حملات پانیک اغلب با تشخیص اختلال پانیک همراه است اما می تواند با سایر اختلالات سلامت روان همراه باشد. حملات پانیک اغلب با اختلالات خلقی و اضطرابی مرتبط هستند، مانند:
- آگورافوبیا
- اختلال دو قطبی
- اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
- اختلال افسردگی اساسی
- اختلال وسواس اجباری (OCD)
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)
- فوبیای خاص
این حملات همچنین می تواند همراه با انواع اختلالات سلامت روان، از جمله اختلالات شخصیت، اختلالات خوردن و اختلالات مرتبط با مواد رخ دهد.
درمان اختلال پانیک
درمان اختلال هراس بر کاهش یا از بین بردن علائم شما متمرکز است. مشابه رویکردهای اضطرابی، این را می توان از طریق درمان، تغییر سبک زندگی و دارو درمانی به دست آورد. داروهایی که برای درمان اختلال هراس استفاده میشوند میتوانند شامل انواع زیر باشد:
- مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) که دستهای از داروهای ضد افسردگی هستند. SSRI های تجویز شده برای اختلال هراس ممکن است شامل فلوکستین (پروزاک)، پاروکستین (پاکسیل) و سرترالین (Zoloft) باشد.
- مهارکننده های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs)، که ضد افسردگی هستند.
- بنزودیازپین ها (که معمولاً به عنوان آرام بخش استفاده می شود)، از جمله آلپرازولام (زاناکس) یا کلونازپام (کلونوپین)
علاوه بر این درمانها، خواب کافی و اجتناب از محرک هایی مانند کافئین یا الکل می تواند کنار دارو و روان درمانی کمک کننده باشد.
جمع بندی در مورد اختلال پانیک
اختلال پانیک اغلب یک بیماری طولانی مدت و مزمن است که درمان آن دشوار است. اگر حملات پانیک متعدد را تجربه کرده باشید و دائماً از تکرار آن ترس داشته باشید، ممکن است دچار اختلال هراس شوید. ممکن است “درمان” کامل اختلال هراس شما ممکن نباشد، اما درمان می تواند کمک کند. روان درمانی، کاهش استرسهای زندگی و مصرف دارو همگی گزینههای بالقوه هستند.
شروع اختلال هراس اغلب در اوایل دهه بیست است و یک وضعیت اضطرابی می تواند خطر حملات پانیک و اختلال پانیک را افزایش دهد. سعی کنید به علائم اضطراب پس از یک رویداد مهم زندگی توجه داشته باشید. اگر از چیزی که تجربه کرده اید یا در معرض آن قرار گرفته اید ناراحت هستید، در مورد آن با پزشک یا یک متخصص روان صحبت کنید.
نویسنده: یاسمن اکبرزاده، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
بازبینی: امین زندی، روانشناس بالینی