لاموتریژین؛ موارد مصرف، عوارض،تداخل ها و هشدارها
لاموتریژین چیست؟
لاموتریژین (Lamotrigine) یا لامیکتال (Lamictal) یک داروی ضد صرع است که به آن ضد تشنج نیز میگویند. لاموتریژین به تنهایی یا همراه با سایر داروها، برای درمان حملات صرع در بزرگسالان و کودکان استفاده میشود. همچنین لامیکتال برای به تاخیر انداختن دوره های خلقی در بزرگسالان مبتلا به اختلال دوقطبی (افسردگی-شیدایی) نیز تجویز میشود. لاموتریژین با رهش فوری را میتوان به عنوان بخشی از ترکیب داروهای ضد تشنج در کودکان 2 ساله استفاده کرد اما به صورت تک دارو برای کودکان یا نوجوانان کمتر از 16 سال تجویز نمیشود. لاموتریژین با رهش طولانی فقط برای بزرگسالان و کودکانی که حداقل 13 سال سن دارند استفاده میشود.
فهرست مطالب
مکانیزم اثر لاموتریژین
لامیکتال ترشح ماده ای به نام گلوتامات را در مغز افراد مبتلا به صرع کاهش میدهد. این عمل از فعال شدن بیش از حد نورون های مغز جلوگیری کرده، در نتیجه تشنج را کاهش میدهد و احتمالا با اثر بر کانال های سدیم در مغز، خلق و خو را تثبیت میکند.
اشکال، دوز و نحوه مصرف لاموتریژین
لامیکتال به چهار شکل قرص با رهش فوری و طولانی، قرص جویدنی و قرص بازشونده ی دهانی (قابل حل شدن روی زبان)، در دوزهای 2، 5، 25، 50، 100، 150 و 200 میلی گرم موجود است. برای مصرف، دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید. پزشک ممکن است گهگاه دوز مصرفی شما را تغییر دهد. آن را در مقادیر بیشتر یا کمتر از مقدار توصیه شده مصرف نکنید.
ممکن است در حین مصرف لاموتریژین به آزمایش خون مکرر نیاز داشته باشید تا پزشک مطمئن شود دوز تجویز شده مناسب است. اگر قرصتان جویدنی یا بازشونده ی دهانی نیست، آن را به طور کامل ببلعید و از خرد کردن، جویدن یا شکستنش خودداری کنید. شما نباید لاموتریژین را به طور ناگهانی قطع کنید چرا که توقف ناگهانی آن میتواند تشنج را افزایش دهد. همیشه شناسه ی پزشکی خود را به همراه داشته باشید تا در مواقع اضطراری به دیگران اطلاع دهید که از داروی ضد تشنج استفاده میکنید.
عوارض جانبی لاموتریژین
عوارض جانبی شایع و نادر به نقل از medscape در جدول زیر آمده است.
|
عوارض شایع (بیشتر از 10 درصد) |
عوارض نسبتا شایع (1 درصد تا 10 درصد) |
|
سرگیجه (%38) دوبینی (%30-26) سردرد (%29) آتاکسی (بی نظمی و ناهماهنگی حرکات عضلات) (%22) تاری دید (%20-16) رینیت (%15-11) خواب آلودگی (%14) |
ادم محیطی (تورم اندام ها بخاطر تجمع مایع) (%5-2) افکار خودکشی (%5-2) درماتیت (التهاب پوست) (%5-2) خشکی پوست (%5-2) افزایش میل جنسی (%5-2) خونریزی رکتوم (بخش پایانی روده بزرگ) (%5-2) ضعف (%5-2) |
تداخل لاموتریژین با سایر داروها
لامیکتال میتواند با سایر داروها، ویتامین ها یا گیاهان دارویی که ممکن است مصرف کنید، تداخل داشته باشد. تداخل زمانی است که یک ماده، نحوه ی عملکرد دارو را تغییر دهد که این میتواند مضر باشد یا از درست عمل کردن دارو جلوگیری کند. برای جلوگیری از تداخل، پزشکتان باید تمام داروهای شما را با دقت مدیریت کند. حتما در مورد تمام داروها، ویتامین ها یا گیاهان دارویی که مصرف میکنید به پزشک خود اطلاع دهید. در ادامه نمونه هایی از داروهایی که میتوانند با لاموتریژین تداخل کنند، فهرست شده اند.
داروهای ضد تشنج
مصرف برخی دیگر از داروهای ضد تشنج همراه با لاموتریژین میتواند سطح لاموتریژین را در بدن شما کاهش دهد. این میتواند بر نحوه ی عملکرد لاموتریژین تأثیر بگذارد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از:
- کاربامازپین
- فنوباربیتال
- پریمیدون
- فنی توئین
از طرف دیگر، والپروات میتواند سطح لاموتریژین را در بدن شما افزایش دهد. این میتواند باعث افزایش عوارض جانبی شود که ممکن است خطرناک باشد.
داروی آریتمی قلب
دوفتیلید دارویی است که برای درمان آریتمی قلبی استفاده میشود. ممکن است هنگامی که دوفتیلید با لاموتریژین استفاده میشود، سطح دوفتیلید در بدن افزایش یابد که این میتواند باعث آریتمی کشنده شود.
داروهای HIV
مصرف لاموتریژین با داروهای خاصی که برای درمان HIV استفاده میشوند، میتواند سطح لاموتریژین را در بدن شما کاهش دهد. این میتواند بر نحوه ی عملکرد لاموتریژین تأثیر بگذارد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از:
- لوپیناویر/ریتوناویر
- آتازاناویر
داروهای ضد بارداری خوراکی
مصرف لاموتریژین با داروهای ضد بارداری خوراکی (آن هایی که حاوی استروژن و پروژسترون هستند)، میتواند سطح لاموتریژین را در بدن شما کاهش دهد. این میتواند بر نحوه ی عملکرد لاموتریژین تأثیر بگذارد.
داروی سل
ریفامپین دارویی است که برای درمان سل استفاده میشود. ممکن است هنگامی که ریفاپین با لاموتریژین استفاده میشود، سطح لاموتریژین را در بدن کاهش دهد. این میتواند بر نحوه ی عملکرد لاموتریژین تأثیر بگذارد.
هشدارهای لاموتریژین
هشدار FDA
لامیکتال دارای هشدار جعبه سیاه است. این جدی ترین هشدار سازمان غذا و دارو (FDA) است. هشدار جعبه سیاه به پزشکان و بیماران در مورد اثرات دارویی که ممکن است خطرناک باشد، هشدار میدهد. لاموتریژین میتواند باعث ایجاد بثورات (راش پوستی) نادر اما جدی شود که میتواند کشنده باشد. این بثورات ممکن است در هر زمانی خودش را نشان دهد، اما به احتمال زیاد در 2 تا 8 هفته ی اول شروع مصرف این دارو رخ میدهد. دوز این دارو را سریعتر از آنچه پزشک به شما گفته است افزایش ندهید. ممکن است پزشک از شما بخواهد که مصرف لامیکتال را با اولین نشانه ی بثورات قطع کنید.
واکنش کشنده سیستم ایمنی
در موارد نادر، لاموتریژین میتواند باعث واکنش شدید سیستم ایمنی یعنی لنفوهیستوسیتوز هموفاگوسیتیک (HLH) شود. این واکنش باعث التهاب شدید در سراسر بدن میشود و در صورت عدم درمان سریع میتواند به مرگ منجر شود. علائم شایع عبارتند از تب، بثورات، بزرگ شدن غدد لنفاوی، کبد و طحال، کاهش تعداد سلول های خون، کاهش عملکرد کبد و مشکلات لخته شدن خون.
هشدار آسیب اعضای بدن
لاموتریژین میتواند مشکلات جدی برای قسمت های خاصی از بدن شما من جمله کبد و سلول های خونی، ایجاد کند.
هشدار خودکشی
این دارو ممکن است باعث افکار صدمه زدن به خودتان شود. در صورت مشاهده ی هرگونه تغییر ناگهانی در خلق و خو، رفتارها، افکار یا احساسات خود با پزشکتان تماس بگیرید.
هشدار بیماری قلبی
اگر سابقه ی تپش قلب، نارسایی قلبی یا سایر مشکلات قلبی را دارید، نباید لاموتریژین مصرف کنید. ممکن است لامیکتال ضربان قلب غیرطبیعی بیاورد که میتواند منجر به مرگ ناگهانی شود. علائم شامل ضربان قلب آهسته یا تند، تنگی نفس، درد قفسه سینه و سرگیجه است. در صورت مشاهده ی هر یک از این علائم با اورژانس تماس بگیرید.
هشدار آلرژی
لاموتریژین میتواند یک واکنش آلرژیک شدید ایجاد کند. علائم میتواند شامل موارد زیر باشد:
- راش
- مشکل در تنفس
- تورم صورت، گلو، زبان
- کهیر
- خارش
- زخم های دردناک در دهان
در صورت بروز این علائم، با 115 تماس بگیرید یا به نزدیکترین اورژانس بروید. اگر تا به حال به لامیکتال واکنش آلرژیک داشته اید، دیگر آن را مصرف نکنید.
هشدار برای افرادی که شرایط سلامت خاص دارند
برای افراد مبتلا به بیماری کبد: لامیکتال توسط کبد شما پردازش میشود. اگر کبد شما خوب کار نکند، مقدار بیشتری از دارو، برای مدت زمان بیشتری در بدن شما باقی میماند. این شما را در معرض خطر افزایش عوارض جانبی قرار میدهد. در این صورت ممکن است پزشک دوز این دارو را کاهش دهد.
برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی: لاموتریژین توسط کلیه ها از بدن خارج میشود. اگر کلیه های شما خوب کار نکنند، ممکن است مقدار بیشتری از دارو، برای مدت زمان بیشتری در بدن شما باقی بماند. این شما را در معرض خطر افزایش عوارض جانبی قرار میدهد. در این صورت ممکن است پزشک دوز این دارو را کاهش دهد. اگر مشکلات کلیوی شما شدید باشد، ممکن است پزشک مصرف لامیکتال را متوقف کند یا اصلا آن را تجویز نکند.
هشدار برای گروه های دیگر
برای زنان باردار: تحقیقات روی حیوانات حاکی از اثرات نامطلوب برای جنین است. مطالعات کافی بر روی انسان انجام نشده است تا مطمئن شویم که چگونه دارو ممکن است بر جنین تأثیر بگذارد. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید با پزشک خود صحبت کنید. این دارو تنها در صورتی باید استفاده شود که منافع بالقوه، خطر احتمالی را توجیه کند. اگر در حین مصرف لاموتریژین باردار شدید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
برای زنان شیرده: لامیکتال وارد شیر مادر میشود و ممکن است در کودکی که با شیر مادر تغذیه میشود، عوارض جانبی ایجاد کند. اگر به کودک خود شیر میدهید با پزشک خود صحبت کنید. در مورد بهترین راه برای تغذیه ی فرزندتان در زمانی که از این دارو استفاده میکنید، بپرسید. اگر در حین مصرف این دارو شیر میدهید، کودک خود را از نزدیک تحت نظر داشته باشید. به دنبال علائمی مانند مشکلات تنفسی، خواب آلودگی شدید یا مکیدن ضعیف باشید. در صورت بروز هر یک از این علائم فورا با پزشک کودک خود تماس بگیرید.
ملاحظات مهم مصرف لاموتریژین
نگهداری
لامیکتال را در درمای اتاق و به دور از نور نگهداری کنید، آن را در مکان های مرطوب مانند حمام قرار ندهید.
مصرف و حمل لاموتریژین در سفر
همیشه داروی خود را همراه داشته باشید. هنگام پرواز، آن را در کیف دستی خود نگه دارید. نگران دستگاه های اشعه ایکس فرودگاه نباشید. آن ها نمیتوانند به داروهای شما آسیب برسانند. همیشه ظروف اصلی دارای برچسب نسخه را با خود حمل کنید. این دارو را در خودروی خود قرار ندهید. در مواقعی که هوا خیلی گرم یا خیلی سرد است از انجام این کار خودداری کنید.
لاموتریژین و غربالگری دارویی
لاموتریژین میتواند آزمایش ادرار غربالگری دارویی را تحت تأثیر قرار دهد و نتایج نادرستی داشته باشید. به کارکنان آزمایشگاه بگویید که از لاموتریژین استفاده میکنید.
اسامی تجاری موجود در ایران
- لاموتریژن
- لاموژین
- لاموبیوژین
- لامیکتال
سوالات متداول
در اسرع وقت دارو را مصرف کنید، اما اگر تقریبا زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید. دو دوز را در یک زمان مصرف نکنید.
تا زمانی که بدانید لاموتریژین چه تاثیری روی شما خواهد گذاشت، از رانندگی یا فعالیت های پرخطر خودداری کنید چرا که ممکن است واکنش های شما مختل شود.
در حین مصرف لاموتریژین میتوانید به طور معمول غذا بخورید و بنوشید.
معمولا لاموتریژین روی وزن تأثیر نمیگذارد.
معمولا حدود 6 هفته طول میکشد تا لاموتریژین به درستی عمل کند. این به این دلیل است که برای جلوگیری از عوارض جانبی، باید دوز لامیکتال را به آرامی افزایش داد. ممکن است در این مدت همچنان تشنج یا احساس ضعف داشته باشید.
منابع اصلی این نوشته: healthline, drugs, verywellmind
نویسنده: مبینا آقایی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
ویرایشگر: یاسمن اکبرزاده، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
بازبینی: امین زندی، روانشناس بالینی
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
بازی چگونه به بهبود افسردگیم کمک کرد؟
خشونت و ویدئوگیم
تراجنسیتی از دیدگاه روانشناختی
طلاق عاطفی چیست و چگونه رخ میدهد؟
رواندرمانی آنلاین و فواید آن برای ایرانیان مقیم خارج از کشور
