آمی تریپتیلین، هر آنچه باید درباره این دارو بدانید
آمی تیریپتیلین چیست؟
آمی تریپتیلین (Amitriptyline) که خارج از ایران با نام تجاری الاویل (Elavil) شناخته می شود، متعلق به گروهی از داروها به نام ضد افسردگی های سه حلقه ای است. آمی تریپتیلین برای بهبود علائم اختلال افسردگی اساسی (MDD) تجویز می شود. این دارو اثر آرام بخشی نیز دارد. آمی تریپتیلین روی سیستم عصبی مرکزی شما کار می کند تا سطح برخی از مواد شیمیایی مغز را که برای حفظ تعادل روانی مورد نیاز است، افزایش دهد.
فهرست مطالب
موارد مصرف آمی تریپتیلین
آمی تریپتیلین در درمان خلق پایین و افسردگی، نورالژی پس از هرپس (دردهای مزمنی که ممکن است ماه ها یا سال ها پس از عفونت زونا ادامه داشته باشد) و جلوگیری از سردردهای میگرنی، اختلالات خوردن، شب ادراری و با رواج کمتر برای اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) و اینسومنیا (بی خوابی)، مورد استفاده قرار می گیرد.
مکانیزم اثر آمی تریپتیلین
آمی تریپتیلین با افزایش سطح دو ماده ی شیمیایی مغز به نام نوراپی نفرین و سروتونین اثر می گذارد. سطوح بالاتر این مواد شیمیایی به بهبود خلق و خو و کاهش علائم افسردگی کمک می کند.
اشکال، دوز و نحوه مصرف آمی تریپتیلین
آمی تریپتیلین به شکل قرص خوراکی تولید می شود. در ایران دوزهای 10، 25، 50، 75 و 100 میلی گرم آن موجود است. آمی تریپتیلین را دقیقا طبق دستور پزشکتان مصرف کنید، دستورالعمل های نسخه ی خود را دنبال کنید و تمام راهنماهای دارویی را بخوانید. ممکن است تا 4 هفته طول بکشد که علائم شما بهبود یابد، طبق دستور به استفاده ادامه دهید و بعد از آن در صورت عدم بهبود علائم، پزشک خود را در جریان قرار دهید.
اگر جراحی در پیش دارید، به جراح خود بگویید که در حال حاضر آمی تریپتیلین مصرف می کنید؛ ممکن است لازم باشد برای مدت کوتاهی آن را متوقف کنید. مصرف آمی تریپتیلین را به طور ناگهانی قطع نکنید، زیرا ممکن است به علائم ناخوشایند ترک دچار شوید؛ برای توقف آن با پزشک خود صحبت کنید.
عوارض جانبی آمی تریپتیلین
عوارض جانبی به نقل از medscape در جدول زیر آمده است.
| عوارض آمی تریپتیلین |
|
|
بیقراری آگرانولوسیتوز (کاهش شدید گرانولوسیت) آلوپسی (طاسی) اضطراب بی اشتهایی آتاکسی (فقدان کنترل عضلات و هماهنگی حرکات ارادی) آریتمی (غیرطبیعی بودن ریتم قلب) تاری دید کما گیجی یبوست اسهال سرگیجه خشکی دهان تغییرECG (نوار قلب) ائوزینوفیلی (افزایش شمار ائوزینوفیل های خون) علائم خارج هرمی خستگی توهم سردرد افزایش فشار خون تغییر درLFT (آزمایش عملکرد کبد) بیخوابی بی حالی |
تپش قلب پارستزی (خواب رفتگی اندام ها) حساسیت به نور راش رخوت تشنج اختلال عملکرد جنسی SIADH (سندرم ترشح نامتناسب هورمون ضد ادراری) سکته استوماتیت (التهاب فراگیر دهان) سنکوپ تعریق تاکی کاردی (تندتپشی) ترومبوسیتوپنی (اختلال در پلاکت های خون) وزوز گوش احتباس ادرار کهیر استفراغ ضعف افزایش وزن لکوپنی (کاهش تعداد گلبول های سفید) MI (سکته ی قلبی) حالت تهوع افزایش فشار چشم افت فشارخون ارتواستاتیک |
تداخل آمی تریپتیلین با سایر داروها
آمی تریپتیلین می تواند با سایر داروها، ویتامین ها یا گیاهان دارویی که ممکن است مصرف کنید، تداخل داشته باشد. تداخل زمانی است که یک ماده، نحوه ی عملکرد دارو را تغییر دهد که این می تواند مضر باشد یا از درست عمل کردن دارو جلوگیری کند. برای جلوگیری از تداخل، پزشکتان باید تمام داروهای شما را با دقت مدیریت کند. حتما در مورد تمام داروها، ویتامین ها یا گیاهان دارویی که مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید. در ادامه نمونه هایی از داروهایی که می توانند با آمی تریپتیلین تداخل کنند، فهرست شده اند.
داروهایی که نباید با آمی تریپتیلین مصرف کنید
- مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) نمونه هایی از این داروها عبارتند از: فنلزین، ترانیل سیپرومین و سلژیلین
استفاده از MAOI با آمی تریپتیلین می تواند به تشنج یا حتی مرگ منجر شود. تا دو هفته پس از قطع آمی تریپتیلین، MAOI مصرف نکنید، همچنین اگر در دو هفته ی گذشته مصرف MAOI را متوقف کرده اید، آمی تریپتیلین را شروع نکنید، مگر اینکه پزشکتان این کار را توصیه کند.
مصرف این داروها با آمی تریپتیلین می تواند میزان آمی تریپتیلین را در بدن شما افزایش دهد. این می تواند به عوارض جانبی خطرناکی منجر شود.
- داروهای آنتی کولینرژیک مثل: دیفن هیدرامین، اکسی بوتینین، سولیفناسین و الانزاپین
- داروهای نورولپتیک مثل: کلوزاپین، ریسپریدون و هالوپریدول
مصرف این داروها با آمی تریپتیلین خطر عوارض جانبی مانند تب را، به خصوص در هوای گرم افزایش می دهد.
هشدارهای آمی تریپتیلین
هشدار FDA
آمی تریپتیلین دارای هشدار جعبه سیاه است. این جدی ترین هشدار سازمان غذا و دارو (FDA) است. هشدار جعبه سیاه به پزشکان و بیماران در مورد اثرات دارویی که ممکن است خطرناک باشد، هشدار می دهد.
افکار و رفتار خودکشی: آمی تریپتیلین می تواند خطر افکار و رفتار خودکشی را به خصوص در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان جوان افزایش دهد. در هر سنی که شروع به درمان با ضد افسردگی ها می کنید، باید از نظر علائم تغییر در رفتار یا بدتر شدن افسردگی به دقت تحت نظر باشید.
هشدار علائم ترک
شما نباید آمی تریپیتیلین را بطور ناگهانی قطع کنید. قطع ناگهانی آن می تواند عوارض جانبی مانند حالت تهوع، سردرد و احساس خستگی ایجاد کند. برای قطع مصرف با پزشک خود صحبت کنید. او به شما خواهد گفت که چگونه به آرامی دوز خود را در طول زمان کاهش دهید.
هشدار آلرژی
آمی تریپتیلین می تواند یک واکنش آلرژیک شدید ایجاد کند. علائم عبارتند از:
- راش یا کهیر
- مشکل در تنفس
- تورم صورت یا زبان
در صورت بروز این علائم، با 115 تماس بگیرید یا به نزدیک ترین اورژانس بروید. اگر تا به حال به آمی تریپتیلین واکنش آلرژیک داشته اید، دیگر آن را مصرف نکنید.
هشدار تداخل الکلی
استفاده از نوشیدنی های حاوی الکل در حین مصرف آمی تریپتیلین، خطر عوارض جانبی جدی از جمله خواب آلودگی شدید را افزایش می دهد.
هشدار برای افرادی که شرایط سلامت خاص دارند
برای افراد مبتلا به اختلالات قلبی: ممکن است مصرف آمی تریپتیلین باعث مشکلات قلبی مانند نامنظم شدن ریتم قلب، حمله ی قلبی و سکته شود. اگر در حال بهبودی از حمله ی قلبی هستید، این دارو را مصرف نکنید.
برای افراد مبتلا به اختلال دوقطبی: برای پزشک مهم است که قبل از شروع درمان با داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین، احتمال ابتلا به اختلال دوقطبی را بررسی کند. پزشک شما باید این کار را انجام دهد زیرا یک دوره افسردگی اساسی معمولا اولین علامتی است که در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی مشاهده می شود. این دارو نباید در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی استفاده شود.
برای افرادی که سابقه ی تشنج دارند: مصرف آمی تریپتیلین خطر ابتلا به تشنج را افزایش می دهد. اگر سابقه ی تشنج دارید، پزشکتان شما را در حین مصرف این دارو از نزدیک تحت نظر خواهد گرفت. اگر هنگام مصرف آمی تریپتیلین دچار تشنج شدید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
برای افرادی که سابقه ی گلوکوم یا افزایش فشار چشم دارند: امی تریپتیلین می تواند فشار چشم شما را افزایش دهد. اگر سابقه ی گلوکوم یا افزایش فشار چشم دارید، پزشک شما را در حین مصرف این دارو از نزدیک تحت نظر خواهد گرفت.
برای افرادی که اسکیزوفرنی دارند: آمی تریپیتیلین می تواند علائم اسکیزوفرنی را بدتر کند.
برای افرادی که احتباس ادراری دارند: مصرف آمی تریپتیلین می تواند احتباس ادراری را بدتر کند. اگر این بیماری را دارید، قبل از شروع این دارو به پزشک خود اطلاع دهید.
هشدار برای گروه های دیگر
برای زنان باردار: تحقیقات روی حیوانات حاکی از اثرات نامطلوب برای جنین است. مطالعات کافی بر روی انسان انجام نشده است تا مطمئن شویم که چگونه این دارو می تواند بر جنین تأثیر بگذارد. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید با پزشک خود صحبت کنید. این دارو تنها در صورتی باید استفاده شود که منافع بالقوه، خطر احتمالی را توجیه کند.
برای زنان شیرده: آمی تریپتیلین وارد شیر مادر می شود و ممکن است در کودکی که با شیر مادر تغذیه می شود، عوارض جانبی ایجاد کند. اگر به کودک خود شیر می دهید با پزشکتان صحبت کنید. ممکن است لازم باشد مصرف امی تریپتیلین یا شیردهی را متوقف کنید.
برای سالمندان: ممکن است کلیه ی افراد مسن مانند گذشته کار نکند. این می تواند باعث شود بدن داروها را کندتر پردازش کند. در نتیجه مقدار بیشتری از دارو برای مدت طولانی تری در بدن باقی می ماند که خطر عوارض جانبی را افزایش می دهد. این عوارض جانبی شامل ضربان قلب سریع، مشکل در ادرار کردن، یبوست، خشکی دهان و تاری دید است.
برای کودکان: تایید نشده است که آمی تریپتیلین برای استفاده در کودکان کمتر از 12 سال بی خطر و موثر باشد.
ملاحظات مهم مصرف آمی تریپتیلین
نگهداری
آمی تریپتیلین را در دمای اتاق، بین 68 تا 77 درجه ی فارنهایت (20 تا 25 درجه سانتی گراد) نگه دارید. می شود برای مدت کوتاهی آن را در دمای 59 تا 86 درجه ی فارنهایت (15 تا 30 درجه سانتی گراد) نگه داشت. آن را دور از نور گذاشته و در مناطق مرطوب مانند حمام قرار ندهید.
مصرف و حمل آمی تریپتیلین در سفر
همیشه داروی خود را همراه داشته باشید. هنگام پرواز، آن را در کیف دستی خود نگه دارید. نگران دستگاه های اشعه ایکس فرودگاه نباشید. آن ها نمی توانند به داروهای شما آسیب برسانند. همیشه ظروف اصلی دارای برچسب نسخه را با خود حمل کنید. این دارو را در خودروی خود قرار ندهید، بخصوص در مواقعی که هوا خیلی گرم یا خیلی سرد است.
اسامی تجاری موجود در ایران
- ساروتن
سوالات متداول
آمی تریپتیلین اعتیادآور نیست، اما مصرف آن را به طور ناگهانی قطع نکنید، زیرا ممکن است به علائم ناخوشایند ترک دچار شوید.
در اسرع وقت دارو را مصرف کنید، اما اگر تقریبا زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید. دو دوز را در یک زمان مصرف نکنید.
برخی افراد هنگام مصرف آن بیشتر احساس گرسنگی می کنند و بعضی دیگر برعکس. بنابراین ممکن است در اولین شروع مصرف آن، وزن شما تغییر کند. اگر در حین مصرف آمی تریپتیلین با وزن خود دچار مشکل شدید، با پزشک خود صحبت کنید.
اثرات خوب آمی تریپتیلین می تواند زندگی جنسی شما را بهبود بخشد زیرا خلق شما بالا می رود و دوباره به زندگی و روابط علاقه مند می شوید.
برخی اثرات منفی احتمالی عبارتند از:
- مشکل در نعوظ و انزال
- داشتن مقداری خونریزی واژینال
عوارض جانبی جنسی شایع نیستند و باید پس از دو هفته ی اول از بین بروند. اگر این اتفاق نیوفتاد، با پزشک خود صحبت کنید تا ببینید داروی ضد افسردگی دیگری وجود دارد که بتوانید امتحان کنید. اگر یائسه اید و دچار خونریزی واژینال شدید، در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.
هیچ مدرکی مبنی بر اینکه آمی تریپتیلین بر باروری مردانه یا زنانه تاثیر می گذارد، وجود ندارد.
برخی افراد هنگام مصرف آمی تریپتیلین احساس خواب آلودگی می کنند. بهتر است در چند روز اول درمان، رانندگی و دوچرخه سواری را متوقف کنید تا این که بفهمید این دارو چه احساسی در شما ایجاد می کند.
منابع اصلی این نوشته: drugs, medicalnewstoday, nhs
نویسنده: مبینا آقایی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
ویرایشگر: یاسمن اکبرزاده، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
بازبینی: امین زندی، روانشناس بالینی
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
بازی چگونه به بهبود افسردگیم کمک کرد؟
خشونت و ویدئوگیم
تراجنسیتی از دیدگاه روانشناختی
طلاق عاطفی چیست و چگونه رخ میدهد؟
رواندرمانی آنلاین و فواید آن برای ایرانیان مقیم خارج از کشور
سلام وقتی،که مواد شیشه،کشیدم،منو،تپش،قلب،گرفته،مخاستم،بگم،امی،ترپتلین،خوبه،استفاده،کم،الان،یا،نه
سلام کنترل علایم مسمومیت ناشی از مصرف مواد به صورت مقطعی تصمیم جالبی نیست، پیشنهاد میکنیم برای ترک ماده (مخصوصا شیشه) اقدام کنید چونکه عوارض طولانی مدت مصرف چنین ماده ای غیرقابل انکار و غیرقابل بازگشت خواهد بود