اختلال روانی چیست؟ انواع بیماری روانی

بیماری روانی که اختلال روانی نیز نامیده می شود، به طیف گسترده ای از شرایط سلامت روان اشاره دارد. اختلالاتی که بر خلق و خو، تفکر و رفتار شما تأثیر می گذارد. نمونه هایی از بیماری های روانی عبارتند از افسردگی، اختلالات اضطرابی، اسکیزوفرنی، اختلالات خوردن و رفتارهای اعتیادآور. بسیاری از مردم هر از گاهی نگرانی های مربوط به سلامت روان دارند. اما نگرانی در مورد سلامت روان زمانی به یک بیماری روانی تبدیل می شود که علائم و نشانه های مداوم باعث استرس مکرر شده و بر توانایی شما برای عملکرد در محیط های مختلف مانند سرکار، مدرسه، دانشگاه یا روابطتان تأثیر بگذارد.

تست افسردگی بک

تعریف اختلال روانی

اختلال روانی اغلب به جای واژه های اختلال روانشناختی، اختلال روانپزشکی یا بیماری روانی استفاده می شود. اصطلاح رسمی اختلال روانی در آخرین ویرایش راهنمای تشخیصی انجمن روانپزشکی آمریکا، DSM-5 تعریف شده است.

DSM-5 اختلال روانی را به عنوان سندرمی تعریف می کند که باعث اختلال قابل توجه در رفتار، احساسات و شناخت می شود. این اختلالات معمولاً با ناراحتی قابل توجهی نیز همراه است که بر کار، مدرسه یا دانشگاه و روابط اجتماعی فرد تأثیر می گذارد.

DSM-5 همچنین اشاره می‌کند که پاسخ‌های مورد انتظار به یک عامل استرس‌زای رایج مانند مرگ یکی از عزیزان، اختلالات روانی محسوب نمی‌شوند. راهنمای تشخیصی همچنین پیشنهاد می‌کند که رفتارهایی که اغلب در جهت هنجارهای اجتماعی و فرهنگی در نظر گرفته می‌شوند، اختلال محسوب نمی‌شوند، مگر اینکه این نشانه ها نتیجه برخی اختلالات باشد.

تست اختلالات روانی SCL-90

انواع اخلالات روانی

شرایط مختلفی وجود دارد که به عنوان بیماری های روانی شناخته می شوند. انواع رایج تر مطابق طبقه بندی DSM-5 عبارتند از:

اختلالات اضطرابی

افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی به اشیاء یا موقعیت‌های خاص با ترس و وحشت و همچنین با علائم فیزیکی اضطراب یا وحشت، مانند ضربان قلب سریع و تعریق پاسخ می‌دهند. اگر پاسخ فرد برای موقعیت مناسب نباشد، اگر فرد نتواند پاسخ را کنترل کند، یا اگر اضطراب در عملکرد طبیعی اختلال ایجاد کند، اختلال اضطراب تشخیص داده می شود. اختلالات اضطرابی شامل اختلال اضطراب فراگیر، اختلال هراس، اختلال اضطراب اجتماعی و فوبیاهای خاص است.

اختلالات خلقی

این اختلالات که اختلالات عاطفی نیز نامیده می شوند، شامل احساس غم و اندوه مداوم یا دوره هایی از احساس شادی بیش از حد یا نوسانات از شادی شدید به غم شدید است. شایع ترین اختلالات خلقی عبارتند از افسردگی، اختلال دوقطبی و اختلال سیکلوتایمیک.

اختلالات روان پریشی

اختلالات روان پریشی شامل آگاهی و تفکر تحریف شده است. دو مورد از رایج ترین علائم اختلالات روان پریشی توهم (تجربه تصاویر یا صداهایی که واقعی نیستند) و هذیان (باورهای ثابت نادرستی که فرد بیمار علیرغم شواهدی که در اختیار دارد، آنها را درست می پذیرد) هستند. اسکیزوفرنی نمونه ای از یک اختلال روانپریشی است.

اختلالات خوردن

اختلالات خوردن شامل احساسات، نگرش ها و رفتارهای شدید شامل وزن و غذا است. بی اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و اختلال پرخوری شایع ترین اختلالات خوردن هستند.

کنترل تکانه و اختلالات اعتیاد

افراد مبتلا به اختلالات کنترل تکانه قادر به مقاومت در برابر انگیزه ها یا تکانه ها برای انجام اعمالی که ممکن است برای خود یا دیگران مضر باشد، نیستند. پیرومانیا (آتش افروزی)، دزدی و قمار اجباری نمونه هایی از اختلالات کنترل تکانه هستند. الکل و مواد مخدر از موارد رایج اعتیاد هستند. اغلب، افراد مبتلا به این اختلالات چنان با موضوعات اعتیاد خود درگیر می شوند که شروع به نادیده گرفتن مسئولیت ها و روابط می کنند.

اختلالات شخصیت

افراد مبتلا به اختلالات شخصیت دارای ویژگی های شخصیتی افراطی و انعطاف ناپذیری هستند که برای فرد ناراحت کننده است و یا باعث ایجاد مشکلاتی در کار، مدرسه یا روابط اجتماعی می شود. علاوه بر این، الگوهای فکری و رفتاری فرد به طور قابل توجهی با انتظارات جامعه متفاوت است و آنقدر سفت و سخت است که در عملکرد طبیعی فرد اختلال ایجاد می کند. به عنوان مثال می توان به اختلال شخصیت ضد اجتماعی، اختلال شخصیت وسواسی-اجباری، اختلال شخصیت نمایشی، اختلال شخصیت اسکیزوئید و اختلال شخصیت پارانوئید اشاره کرد.

اختلالات وسواس

افراد مبتلا به وسواس گرفتار افکار یا ترس های مداومی هستند که باعث می شود مراسم یا روال خاصی را انجام دهند. افکار مزاحم را وسواس و تشریفات را اجبار می نامند. به عنوان مثال فردی با ترس بی دلیل از میکروب ها که دائماً دست های خود را می شویند.

اختلالات مربوط به تروما مثل اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

این اختلالات پس از بروز یک حادثه شدیدا آسیب زا رخ می دهد و عملکرد فرد را مختل می کند؛ به طور مثال، PTSD وضعیتی است که می تواند به دنبال یک رویداد آسیب زا و یا وحشتناک مانند تجاوز جنسی یا فیزیکی، مرگ غیرمنتظره یکی از عزیزان یا یک فاجعه طبیعی ایجاد شود. افراد مبتلا به PTSD اغلب افکار و خاطرات ترسناک و پایداری از رویداد دارند و از نظر احساسی بی حس می شوند.

سایر بیماری های روانی

سندرم‌های پاسخ به استرس (که قبلاً اختلالات سازگاری نامیده می‌شد): سندرم‌های پاسخ به استرس زمانی رخ می‌دهند که فرد در پاسخ به یک رویداد یا موقعیت استرس‌زا، علائم عاطفی یا رفتاری را بروز می‌دهد. عوامل استرس زا ممکن است شامل بلایای طبیعی، رویدادها یا بحران ها، مانند تصادف رانندگی یا تشخیص یک بیماری بزرگ؛ یا مشکلات بین فردی، مانند طلاق، مرگ یکی از عزیزان، از دست دادن شغل یا مشکل سوء مصرف مواد. باشد. سندرم های پاسخ به استرس معمولاً در عرض سه ماه پس از رویداد یا موقعیت شروع می شوند و در عرض شش ماه پس از توقف یا حذف عامل استرس زا به پایان می رسند.
اختلالات تجزیه ای: افراد مبتلا به این اختلالات دچار اختلالات یا تغییرات شدید در حافظه، هوشیاری، هویت و آگاهی عمومی از خود و محیط اطرافشان می شوند. این اختلالات معمولاً با استرس طاقت فرسا همراه هستند که ممکن است نتیجه رویدادهای آسیب زا، حوادث یا بلایایی باشد که ممکن است توسط فرد تجربه یا شاهد باشد. اختلال هویت تجزیه‌ای قبلاً اختلال شخصیت چندگانه یا «شخصیت گسیخته» نامیده می‌شد و اختلال مسخ شخصیت نمونه‌هایی از اختلالات تجزیه‌ای هستند.
اختلالات ساختگی: اختلالات ساختگی شرایطی هستند که در آن فرد آگاهانه و عمداً علائم فیزیکی یا احساسی را ایجاد کرده یا از آنها شکایت می کند تا فرد را در نقش بیمار یا فردی که نیاز به کمک دارد قرار دهد.
اختلالات جنسی: اینها شامل اختلالاتی است که بر میل، عملکرد و رفتار جنسی تأثیر می گذارد. اختلال عملکرد جنسی، اختلال هویت جنسی و پارافیلیا نمونه هایی از جنسی هستند.
اختلالات علائم جسمی: فرد مبتلا به یک اختلال علائم جسمی، که قبلا به عنوان اختلال روان تنی یا اختلال جسمی شناخته می شد، با وجود نتایج آزمایش های سالم و نبود علت پزشکی برای مشکل، علائم جسمی یک بیماری یا درد را با سطح بیش از حد و نامتناسب پریشانی تجربه می کند.
اختلالات تیک: افراد مبتلا به اختلالات تیک صداهایی تولید می کنند یا حرکات غیر هدفمند بدن را نشان می دهند که تکراری، سریع، ناگهانی و غیرقابل کنترل است. (صداهایی که به طور غیر ارادی تولید می شوند تیک صوتی نامیده می شوند.) سندرم تورت نمونه ای از اختلال تیک است.

سایر بیماری ها یا شرایط، از جمله مشکلات مختلف مرتبط با خواب و بسیاری از اشکال زوال عقل، از جمله بیماری آلزایمر نیز گاهی اوقات به عنوان بیماری های روانی طبقه بندی می شوند، زیرا مغز را درگیر می کنند.

چه چیزی باعث اختلال روانی می شود؟

اختلالات روانی ناشی از نقص شخصیت نیست. آنها هیچ ربطی به تنبلی یا ضعیف بودن ندارند، هیچ دلیل واحدی برای بیماری روانی وجود ندارد. تعدادی از عوامل می توانند در خطر ابتلا به بیماری روانی نقش داشته باشند، مانند:

ژن ها و سابقه خانوادگی شما
تجربیات زندگی شما، مانند استرس یا سابقه سوء استفاده، به خصوص اگر در دوران کودکی اتفاق بیفتد
عوامل بیولوژیکی مانند عدم تعادل شیمیایی در مغز
یک آسیب مغزی تروماتیک
قرار گرفتن مادر در معرض ویروس ها یا مواد شیمیایی سمی در دوران بارداری
استفاده از الکل یا مواد مخدر
داشتن یک بیماری جدی پزشکی مانند سرطان
داشتن دوستان کم و احساس تنهایی یا انزوا

خطر ابتلا به بیماری روانی شما افزایش می یابد اگر:

از الکل یا مواد استفاده کنید
تغذیه مناسب نداشته باشید
سیستم پشتیبانی دوستان یا اعضای خانواده نداشته باشید
زایمان آسیب زا داشته یا از بارداری پرخطر متولد شده اند
سابقه خانوادگی اختلالات رفتاری داشته باشید
یک اختلال عصبی مانند بیماری آلزایمر یا زوال عقل دارید
استرس شدید در زندگی خود داشته باشید

علائم اختلالات روانی

علائم و نشانه های بیماری روانی بسته به اختلال، شرایط و سایر عوامل می تواند متفاوت باشد. علائم بیماری روانی می تواند بر احساسات، افکار و رفتارها تأثیر بگذارد. علائم خاصی که ممکن است فرد تجربه کند به ماهیت وضعیت سلامت روانی که تجربه می کند بستگی دارد. برخی از علائمی که ممکن است فرد مبتلا به اختلال روانی تجربه کند عبارتند از:

اضطراب
تغییرات در اشتها
تغییرات در رفتار
تغییرات در خلق و خو
تغییرات در میل جنسی
هذیان، توهم یا مشکلات دیگر در درک واقعیت
افسردگی یا احساس غم و اندوه
مشکل در خوابیدن
مصرف مواد مخدر یا الکل
خستگی یا کم انرژی بودن
تحریک پذیری
از دست دادن علاقه
کناره گیری یا انزوای اجتماعی
ترس یا نگرانی بیش از حد، یا احساس گناه شدید
تفکر آشفته و مشکل در تمرکز
گاهی اوقات علائم یک اختلال روانی به صورت مشکلات جسمی مانند درد معده، کمر درد، سردرد یا سایر دردهای غیر قابل توضیح ظاهر می شود.
افکار خودکشی یا خودآزاری

اگر افکار خودکشی دارید، برای حمایت و کمک از یک روانشناس آموزش دیده کمک بگیرید. اگر شما یا یکی از عزیزانتان در معرض خطر فوری هستید، با 123 بهزیستی یا 115 اورژانس تماس بگیرید.

اختلالات رفتاری در کودکان بر عملکرد آنها تأثیر می گذارد. ممکن است علائم اختلال روانی در کودکان به شکل های زیر دیده شود:

تغییر در عملکرد آنها در مدرسه یا نحوه تعامل آنها با سایر کودکان
بی علاقگی به فعالیت ها یا سرگرمی هایی که قبلاً از آنها لذت می بردند
نگرانی یا اضطراب بیش از حد، مانند ترس از رفتن به رختخواب
عصبانیت مکرر، نافرمانی یا پرخاشگری
رفتار بیش فعال، مانند مشکلات تمرکز یا نشستن
کابوس ها

پیشگیری از اختلال روانی

هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از بیماری روانی وجود ندارد. با این حال، اگر شما یک بیماری روانی دارید، انجام اقداماتی برای کنترل استرس، افزایش انعطاف‌پذیری و افزایش عزت نفس پایین ممکن است به کنترل علائم شما کمک کند. این مراحل را دنبال کنید:

به علائم هشدار دهنده توجه کنید. با پزشک یا درمانگر خود کار کنید تا بدانید چه چیزی ممکن است علائم شما را تحریک کند. برنامه ریزی کنید تا بدانید در صورت بازگشت علائم چه باید بکنید. اعضای خانواده یا دوستان را برای مشاهده علائم هشدار مشارکت دهید.
مراقبت های پزشکی روتین دریافت کنید. معاینات را نادیده نگیرید یا از مراجعه به ارائه دهنده مراقبت های اولیه خود صرف نظر نکنید، به خصوص اگر احساس خوبی ندارید. ممکن است مشکل سلامتی جدیدی داشته باشید که باید درمان شود یا ممکن است عوارض جانبی دارو را تجربه کنید.
وقتی نیاز دارید کمک بگیرید. اگر صبر کنید تا علائم بدتر شوند، درمان بیماری‌های روانی سخت‌تر می‌شود. درمان نگهدارنده طولانی مدت همچنین ممکن است به جلوگیری از عود علائم کمک کند.
مراقب خودتان باشید. خواب کافی، تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم مهم هستند. سعی کنید یک برنامه منظم داشته باشید. اگر مشکل خواب دارید یا در مورد رژیم غذایی و فعالیت بدنی سوالی دارید با ارائه دهنده مراقبت های اولیه و متخصصان صحبت کنید.

تشخیص اختلالات روانی

طبقه بندی و تشخیص یک نگرانی مهم برای ارائه دهندگان خدمات سلامت روان و مراجعین سلامت روان است. در حالی که هیچ تعریف واحد و قطعی برای اختلالات روانی وجود ندارد، برخی معیارهای طبقه بندی و تشخیصی متفاوت ظاهر شده اند. متخصصان از راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است استفاده می کنند تا تعیین کنند که آیا مجموعه ای از علائم یا رفتارها با معیارهای تشخیص به عنوان یک اختلال روانی مطابقت دارند یا خیر. طبقه بندی بین المللی بیماری ها که توسط سازمان بهداشت جهانی منتشر شده است نیز اغلب استفاده می شود.

اختلالات روانی می تواند توسط یک روانشناس یا روانپزشک که دانش و تجربه ای در زمینه سلامت روانی و رفتاری دارد، مشخص شود. به منظور تشخیص یک اختلال روانی، یک متخصص ممکن است در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی فرد بپرسد. آنها همچنین در مورد ماهیت، مدت و شدت علائمی که فرد تجربه می کند، سؤالاتی می پرسند.

هیچ آزمایش پزشکی وجود ندارد که بتوان از آن برای تشخیص اختلال روانی استفاده کرد، اما پزشک ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد و آزمایش‌های آزمایشگاهی را برای رد شرایط پزشکی مختلف که می‌تواند باعث علائم روانی شود، انجام دهد.

هدف از تشخیص بیماری روانی

در حالی که برخی از افراد ممکن است به دلیل ترس از انگ اجتماعی از تشخیص گرفتن و مراجعه به روانشناس و روانپزشک اجتناب کنند، تشخیص بخشی ضروری از یافتن یک برنامه درمانی موثر است. تشخیص به معنای به کار بردن یک برچسب برای یک مشکل نیست. بلکه در مورد کشف راه حل ها، درمان ها، و اطلاعات مربوط به مشکل است.
هنگامی که یک بیماری تشخیص داده شد، ارائه دهندگان خدمات سلامت روان و درمانگران می توانند درمان هایی را توصیه کنند که می تواند کمک کند. با درمان، افراد می توانند راه هایی برای مقابله موثرتر و عملکرد بهتر در زمینه های مختلف زندگی روزمره خود بیابند.

برای سنجش ابتدایی اختلالات روانی، تست scl-90 را انجام دهید

درمان اختلالات روانی

درمان خاص یک اختلال روانی بسته به شرایط و نیازهای فرد متفاوت است. بسیاری از بیماری‌های روانی با روان‌درمانی، دارو یا ترکیبی از این دو درمان می‌شوند. تغییرات سبک زندگی و گروه‌های حمایتی نیز اغلب می‌تواند مفید باشد.

روان درمانی

انواع مختلفی از روان درمانی وجود دارد که می تواند در درمان طیف گسترده ای از اختلالات روانی موثر باشد. صحبت کردن با یک درمانگر می تواند به افراد کمک کند تا عواملی را که ممکن است در بیماری آنها نقش دارند را درک کنند و به آنها کمک کند تا راهبردهای جدیدی برای مقابله با آن ایجاد کنند. درمان های متفاوتی مثل روانکاوی، طرحواره درمانی، درمان شناختی-رفتاری و… وجود دارد. درمان شناختی رفتاری (CBT) شامل شناسایی و تغییر افکار و رفتارهای منفی است که به مشکلات روانی کمک می کند.

داروها

داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب، داروهای ضد روان پریشی و سایر داروها نیز می توانند برای درمان اختلالات روانی مفید باشند. در حالی که این داروها به روش‌های متفاوتی کار می‌کنند، معمولاً به ایجاد تغییراتی در مغز کمک می‌کنند و سپس علائم را تسکین می‌دهند. دارو ها همیشه باید طبق دستور پزشک مصرف شوند.

نویسنده: یاسمن اکبرزاده، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی

بازبینی: امین زندی، روانشناس بالینی

:این مطلب را به اشتراک بگذارید