صفر تا صد کلردیازپوکساید؛ داروی اضطراب
کلردیازپوکساید چیست؟
کلردیازپوکساید (Chlordiazepoxide) که در خارج از ایران با نام تجاری لیبریوم (librium) شناخته می شود، متعلق به دسته ای از داروها به نام بنزودیازپین ها است که سیستم عصبی مرکزی را هدف قرار داده، ضد اضطراب، آرام بخش، خواب آور، شل کننده ی عضلانی و ضد تشنج است. کلردیازپوکساید اولین داروی بنزودیازپینی بود که معرفی شد (در سال 1960). این دسته ی دارویی با افزایش اثرات یک ماده شیمیایی طبیعی خاص در بدن به نام گابا عمل میکنند.
فهرست مطالب
موارد مصرف کلردیازپوکساید
کلردیازپوکساید برای درمان اختلالات اضطرابی تجویز میشود. همچنین ممکن است به صورت کوتاه مدت، برای درمان علائم ترک الکل یا اضطراب قبل از جراحی نیز مورد استفاده قرار گیرد. برخی اوقات کلردیازپوکساید برای درمان سندرم روده ی تحریک پذیر به کارگرفته میشود.
مکانیزم اثر کلردیازپوکساید
کلردیازپوکساید همچون دیگر بنزودیازپین ها، با تقویت انتقال دهنده ی عصبی گاما آمینوبوتیریک اسید (γ-Aminobutyric acid) یا گابا (GABA) که یک بازدارنده است، اثر میگذارد. مزایای درمانی آن در اختلال اضطراب ناشی از مهار فعالیت عصبی در مدارهای ترس محور آمیگدال است. نیمه عمر این دارو 24 تا 48 ساعت می باشد.
اشکال، دوز و نحوه مصرف پوکساید
کلردیازپوکساید به صورت قرص در دوزهای 5 و 10 میلی گرم موجود است. برای مصرف، دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید. هرگز پوکساید را در مقادیر بیشتر از مقدار تجویز شده استفاده نکنید. اگر میل شدیدی به استفاده ی بیشتر از پوکساید دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. هرگز این دارو را با فرد دیگری، به ویژه فردی که سابقه ی مصرف مواد مخدر یا اعتیاد دارد، به اشتراک نگذارید.
سو استفاده از پوکساید میتواند باعث اعتیاد، اوردوز یا مرگ شود. معمولا پوکساید بیش از 4 ماه مصرف نمیشود. مصرف پوکساید را بدون مشورت با پزشکتان قطع نکنید. اگر پس از مصرف طولانی مدت، به طور ناگهانی استفاده از دارو را متوقف کنید، ممکن است دچار علائم ترک کشنده شوید.
عوارض جانبی کلردیازپوکساید
عوارض جانبی شایع و نادر به نقل از medscape در جدول زیر آمده است.
عوارض شایع (بیشتر از 10 درصد) |
عوارض نسبتا شایع (1 درصد تا 10 درصد) |
آتاکسی (ناهماهنگی حرکات عضلات) خواب آلودگی اختلال حافظه رخوت ضعف عضلانی کهیر کاهش میل جنسی اختلالات قاعدگی کاهش ترشح بزاق و خشکی دهان افزایش/کاهش اشتها افزایش/کاهش وزن |
گیجی سرگیجه بازداری زدایی (عدم کنترل) آکاتیزیا (بی قراری حرکتی) درماتیت (التهاب پوست) کاهش فشار خون افزایش ترشح بزاق اختلال عملکرد جنسی بی اختیاری سفتی لرزش گرفتگی عضلات وزوز گوش گرفتگی بینی |
تداخل پوکساید با سایر داروها
تداخلات دارویی میتواند نحوه ی عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی را بیشتر کند. در مورد تمام محصولاتی که استفاده میکنید (از جمله داروهای نسخه ای/غیر نسخهای و محصولات گیاهی) به پزشک خود اطلاع دهید. هیچ دارویی را بدون تایید پزشک شروع یا متوقف نکرده، دوز آن را تغییر ندهید. در ادامه نمونه هایی از داروهایی که میتوانند با کلردیازپوکساید تداخل کنند، فهرست شده اند.
- آنتی اسیدها
- برخی داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین، فلووکسامین، نفازودون
- سایمتیدین
- کلوزاپین
- دیگوکسین
- دی سولفیرام
- کاوا
- سدیم اکسی بات
مصرف کلردیازپوکساید با سایر محصولاتی که آن ها نیز باعث خوابآلودگی یا مشکلات تنفسی میشوند، خطر عوارض جانبی جدی (مانند تنفس آهسته/سطحی، خوابآلودگی، سرگیجه شدید) را افزایش میدهد. اگر محصولاتی مانند موارد زیر مصرف میکنید، به پزشک خود اطلاع دهید:
- داروهای ضد درد یا ضد سرفه مانند کدئین و هیدروکودون
- الکل
- ماری جوانا (حشیش)
- سایر داروهای خواب یا اضطراب مانند آلپرازولام، لورازپام و زولپیدم
- عضله شل کن مانند کاریزوپرودول و سیکلوبنزاپرین
- آنتی هیستامین مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین
سیگار کشیدن میتواند اثربخشی کلردیازپوکساید را کاهش دهد. اگر سیگار میکشید یا اخیرا سیگار را ترک کرده اید، به پزشک خود اطلاع دهید زیرا ممکن است به تنظیم (تعدیل) دوز نیاز داشته باشید.
هشدارهای کلردیازپوکساید
- کلردیازپوکساید میتواند تنفس شما را کند یا متوقف کند، به خصوص اگر اخیرا از یک داروی مخدر یا الکل استفاده کرده باشید.
- استفاده ی نادرست از پوکساید میتواند باعث اعتیاد، اوردوز یا مرگ شود.
- مصرف پوکساید را بدون مشورت با پزشکتان قطع نکنید. اگر پس از مصرف طولانی مدت، به طور ناگهانی استفاده از دارو را متوقف کنید، ممکن است دچار علائم ترک کشنده شوید. برخی از علائم ترک میتواند تا 12 ماه یا بیشتر طول بکشد. اگر مصرف کلردیازپوکساید را متوقف کردید و علائمی مانند: حرکات غیرعادی عضلات، فعال تر یا پرحرف تر بودن، تغییرات ناگهانی و شدید در خلق یا رفتار، گیجی، توهم، تشنج یا افکار خودکشی دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
ملاحظات مهم مصرف کلردیازپوکساید
نگهداری
پوکساید را در دمای اتاق، به دور از گرما و رطوبت نگهداری کنید. داروی خود را در مکانی قرار دهید که هیچکس نتواند از آن استفاده کند.
کلردیازپوکساید و غربالگری
پوکساید میتواند نتایج برخی از آزمایشات را تحت تاثیر قرار دهد پس کادر آزمایشگاه را در جریان قرار دهید.
اسامی تجاری موجود در ایران
- پوکساکیم
- للوکساید
سوالات متداول
در اسرع وقت دارو را مصرف کنید، اما اگر تقریبا زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید. دو دوز را در یک زمان مصرف نکنید.
در حین مصرف پوکساید از نوشیدن الکل خودداری کنید. تا زمانی که بفهمید کلردیازپوکساید چه اثری روی شما میگذارد، از رانندگی یا سایر فعالیت هایی که به هوشیاری بالا نیاز دارند، اجتناب کنید. سرگیجه یا خواب آلودگی میتواند باعث افتادن، تصادف یا صدمات شدید شود.
یکی از عوارض احتمالی آن، بی نظمی در قاعدگی است.
ممکن است موجب کاهش یا افزایش میل جنسی شود.
نویسنده: مبینا آقایی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
ویرایشگر: یاسمن اکبرزاده، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
بازبینی: امین زندی، روانشناس بالینی
خیلی مفید بود واقعا پوکساید دارویی هست ک باید پزشک قطع کنه و خود سرانه مشکل بوجود میاره
ممنونم از توجه و مطالعه شما 🙂