مقابله با شکست عشقی، 9 راهکار رهایی از آن

در مقاله پیشین در مورد علل ناپایداری روابط و عشق صحبت کردیم، حال می خواهیم آسیب های بعد از روابط عاطفی و به قولی شکست عشقی را شناسایی کنیم و اینکه چه عواملی می تواند اثر این آسیب را به حداقل رساند. البته در همین ابتدا بهتر است ذکر کنیم که شکست عشقی عبارت مناسبی نیست، چرا که بار معنایی منفی دارد و در واقع تجربه جدایی واژه مناسب تری است. انسان موجودی است که همواره در حال تغیر و تحول است و این تغیر و تحول را نیز می توان در رابطه عاطفی هم مشاهده کرد . گاه ممکن است این تغییرات اثر مثبت و گاه اثر منفی بر رابطه فرد بگذارد.

شکست عشقی در رابطه

یکی از نیازهای اساسی انسان ها نیاز به دوست داشته شدن و دوست داشتن است، اگر نتوانیم کسی را دوست بداریم و به وی عشق بورزیم، از سلامت روان فاصله خواهیم گرفت. اهمیت این نیاز به این دلیل است که، فرد تامین کننده این نیاز می تواند در ما تاثیر مثبت فراوانی بگذارد. بنابراین در هر نوع رابطه عاطفی که قرار بگیریم، به درجاتی، وابستگی های عاطفی و روانی را تجربه خواهیم کرد، البته میزان وابستگی در کسانی که خلائهای عاطفی و روانی را از گذشته داشته باشند عمیق تر و سریع تر خواهد بود.

در هر رابطه ای، هر قدر مهم، خوب و پایدار، گاهی مشکلاتی پیش می آید که هر دو طرف یا یکی از طرفین نمی توانند مانند قبل در رابطه بمانند و شاید بخواهند رابطه را به اتمام برسانند. حال اگر دو طرف نتوانند خود را با این بحران وفق دهند، ممکن است نتوانند رابطه خود را تمام کنند، این که چگونه باید به رابطه پایان داد و بعد از این پایان و جدایی چگونه به زندگی عادی برگشت، نیازمند دانش و مهارت در زمینه روانشناسی رابطه و روانشناسی عشق است و می توان با یک دید واقع بینانه و بدون آسیب روانی زیاد زندگی جدیدی را آغاز کرد.

نکته مهمی که باید در اینجا به این اشاره کنیم، این است که، اکثر ما روش درست قطع کردن رابطه را بلد نیستیم، به همین خاطر نمی توانیم ناراحتی از قطع رابطه را به حداقل برسانیم و با رفتارهای اشتباه اوضاع را بر فرد مقابل نیز سخت می کنیم.
برخورد عاقلانه و اخلاقی با کسی که زمانی نگرانمان بوده و دوستمان داشته است، شجاعت می خواهد اما شجاعت همه ماجرا نیست، ما باید بتوانیم برای خودمان احترام قائل باشیم و کاری کنیم که دو طرف بعد از این شکست، بتوانند دوباره به زندگی برگردند.

کاهش آسیب شکست عشقی

برای قطع یک رابطه نمی توانیم قوانینی ثابت را توصیه کنیم، اما مجله روان شناسی psychology today نکاتی را پیشنهاد داده است تا با کمک آنها درد و رنج اجتناب ناپذیر شکست عشقی را به حداقل برسانیم و دو طرف به لحاظ احساسی صدمه جدی نبینند.

1. احساسات خود را بیان کنید

ابراز احساسات اولین قدم شما برای بهبودی است. روند سوگواری می تواند فراز و نشیب های خود را طی کند و شما می توانید یک لحظه غم و اندوه و لحظه بعد عصبانیت را تجربه کنید. برخی از افراد حتی ممکن است تسکین را تجربه کنند. هر آنچه را که احساس می کنید تصدیق کنید. جدایی می تواند احساسات و مراحل متعددی از احساسات را به همراه داشته باشد، از جمله:

• پذیرش (به خصوص بلافاصله پس از جدایی)
• تسکین
• شوکه شدن
• انکار
• غم و اندوه
• طرد شدن
• ترس
• خجالت
• غمگینی

2. مسئولیت کامل شروع روند قطع رابطه را بر عهده بگیرید

هرگاه احساسات یا نیازهایتان تغیر کرد و یا اگر رویاهاتان دیگر به یکدیگر شباهت نداشت و هرکدام برای زندگیتان مسیر متفاوتی را در نظر گرفتید، بهتر است شجاعانه و با صراحت اعلام کنید. راسل فریدمن مدیر مرکز مشاوره کالیفرنیا می گوید: شما دوست دارید این بار را از دوشتان بردارید و جوری رفتار می کنید که بلاخره طرف مقابل بگوید که دیگر بس است و از این رابطه خسته شده اما این رفتار شما تمام تلقی آن آدم از زندگی را به هم می ریزد. طرف مقابل ابتدا متوجه نمی شود که شما قصد دارید رابطه را قطع کنید و شروع می کند به پرسیدن این سوالات از خودش: آیا آدم ارزشمندی نیستم ؟ آیا جذاب نیستم ؟
شما آرام آرام این احساس را در طرف مقابل به وجود می آورید که مقصر خودش است. شما به درک او ضربه می زنید و او به آنچه احساس می کند، می بیند یا می شنود اطمینان نخواهد کرد. این نوع بلاتکلیفی می تواند آن را در رابطه های بعدی هم فلج کند. و دیگر نمی تواند به از خود گذشتگی یا شایستگی نفر بعدی اطمینان کند.

3. قطع رابطه را رو در رو انجام دهید

آدم ها در روند تکامل رابطه، به مراوده رو در رو تمایل دارند زیرا باعث نزدیکی و آرامش می شود که در رابطه از راه دور ممکن نیست. اگر قطع رابطه به صورت غیر حضوری باشد، این پیام اضطراب آور را در خودش دارد: تو اهمیت نداری! قطع رابطه به صورت ایمیل، پیامک یا هر راه دیگری نمی تواند از تلخی اعلام قطع رابطه و شکست عشقی کم کند اما این روش از راه دور به شخص که خبر قطع رابطه را دریافت می کند ضربه شدیدی وارد می کند که اثراتش ممکن است تا رابطه بعدی باقی بماند.

جان کاکیبو، عصب شناس دانشگاه شیکاگو می گوید: ” اگر با ما از راه دور قطع رابطه کنند به احتمال زیاد در یک برزخ احساسی گرفتار می شویم. بدون یک پایان قطعی، وارد فکرهای بی پایانی می شویم، که در اکثر اوقات به افسردگی منجر می شود. جالب است وقتی ما از راه دور قطع رابطه می کنیم دیر یا زود دچار عذاب وجدان می شویم چون بلاخره می فهمیم که چطور به طرف ضربه زدیم و چقدر کم نگرانش بودیم.
جان پورتمن، استاد درس فلسفه اخلاق در دانشگاه ویرجینیا می گوید: ممکن است 5 سال طول بکشد و بلاخره از کار خودتان خجالت بکشید. این احساس گناه و خجالت بر روابط بعدی شما هم تاثیر می گذارد.

4. در اتمام رابطه صادق باشید

نباید از صداقت برای تخریب شخص مقابل استفاده کنید. مثلا اگر از نحوه حرف زدن طرف مقابل نفرت پیدا کردید نیازی نیست مستقیم به او بگویید. جان پورتمن استاد دانشگاه ویرجینیا می گوید: مهم ترین وظیفه شما این است که مراقب اعتماد به نفس طرف مقابل باشید. طوری بلا سرش نیاورید که هیچ رابطه دیگری را تجربه نکند. نباید او را به این نتیجه برسانید که مشکل بزرگی دارد و پر از کمبود است.

5. بی خیال کلیشه های ” مشکل تو نیستی، منم ” شوید

نباید با جمله های تکراری و بی ربط رابطه را به پایان برسانید. یک توضیح مختصر اما منطقی بهتر است و نیازی نیست طرف مقابل را وادار کنید که دلایل شما را بپذیرد، به خصوص چنین بحث هایی که عموما به خشونت و برداشتهای شخصی منجر می شود.

6. رابطه را کامل قطع کنید

برای جلوگیری از ضربه و شکست عشقی، نباید رابطه را به دیدار های دوستانه تبدیل کنیم (بیا دوست معمولی باشیم)! این ممکن است باعث شود او به اشتباه به آینده و بازگشت شما امیدوار شود و این امیدواری جلوی حرکت دو طرف به سمت زندگی بهتر و پیشرفت شخصی را می گیرد.

7. موقع خداحافظی قدرشناس باشید

بهتر است هنگام خداحافظی، اوقات خوب دوران مشترک را که باهم سپری کردید را، مورد قدردانی قرار دهید. چنین کارهایی به طرف مقابل ثابت می کند که شخص ارزشمندی بوده است.

8. به تصمیم طرف مقابل اعتراض نکنید

وقتی رابطه ای تمام شود، بهترین راه این است که بپذیرد این رابطه به پایان کامل خودش رسیده است. این گونه روند بهبود عاطفی سریع تر می شود. دکتر هلن فیشر، انسان شناس آمریکایی_کانادایی می گوید: آدم بعد از قطع رابطه، از همه کناره می گیرد اما با گذشت زمان این کناره گیری اجتماعی کمتر و کمتر می شود و این یعنی شخص در پروسه بهبودی قرار گرفته است.
به گفته فیشر، این پروسه به شدت حساس هست و هر ارتباط یا تلاش برای بازگشت طرف مقابل به او ضربه می زند. اگر به طور ناگهانی خبری از طرف مقابل به شما برسد، ناگهان به او تمایل پیدا می کنید و دلتان می خواهد رابطه را دوباره آغاز کنید. بهتر است هرگونه ارتباط را قطع کنید، تمایلات ناخودآگاه را با عشق اشتباه نگیرید.

9. بعد از شکست عاطفی درد را به زور از بین نبرید

پایان یک رابطه بلند مدت یکی از بزرگ ترین ضربه های احساسی است که شخص می تواند تجربه کند، پس کاملا طبیعی و در واقع ضروری است که شخص برای این فقدان سوگواری کند. پس درد فقدان رابطه به پایان رسیده، طبیعی است.

10. پس از تجربه جدایی روی بهبودی طولانی مدت تمرکز کنید

در دراز مدت، بهبودی سالم پس از شکست عشقی اغلب تا حد زیادی به سلامت روان  بستگی دارد. غم و اندوه یک فرآیند است و یک مقطع زمانی قطعی ندارد. پس از جدایی ممکن است نیاز باشد کمی بیشتر طول بکشد تا غصه بخورید. اجازه دادن به خود برای پردازش شرایط جدید زندگی برای سلامت روان کلی شما ضروری است. همچنین کمک گرفتن از یک روانشناس متخصص می تواند گذر از این مرحله را برایتان تسهیل کند.

خدمات مشاوره و روانشناسی

 آدم های زیادی وجود دارند که می توانیم با آنها رابطه خوبی داشته باشیم و عشق را تجربه کنیم، البته درست بعد از به پایان رسیدن یک رابطه عاطفی نمی توانیم یک رابطه جدیدی را شروع کنیم و بهتر است حداقل چند ماهی را به تنهایی و بازیابی خود اختصاص دهیم. اما باید پذیرفت که تمام شدن یک رابطه به منزله تمام شدن زندگی یا تنها ماندن تا آخر عمر نیست !

پژوهشگر گل آرا شریعت، روانشناس و مشاور

ویرایشگر علمی: یاسمن اکبرزاده، کارشناس ارشد روانشناس بالینی

بازبینی امین زندی، روانشناس بالینی