دپاکین یا والپروات سدیم چیست؟ از صفر تا صد
دپاکین یا والپروات سدیم چیست؟
والپروات سدیم (Sodium valproate)، والپروئيك اسید (Valproic acid)، دپاکن (Depacon) یا دپاکین (Depakene) یک داروی تثبیت کننده ی خلق و خو است که با بازگرداندن تعادل برخی از مواد طبیعی (انتقالدهندههای عصبی) در مغز، اثر میگذارد. این دارو برای درمان شیدایی اختلال دوقطبی، تشنج و سردردهای میگرنی تایید شده است. گاهی اوقات والپروات سدیم همراه با سایر داروهای ضد تشنج استفاده میشود.
فهرست مطالب
موارد مصرف دپاکین
دپاکین برای درمان اختلالات تشنج (صرع)، شرایط خلقی (مانند فاز مانیک اختلال دوقطبی) و پیشگیری از سردردهای میگرنی استفاده میشود.
مکانیزم اثر والپروات سدیم
والپروئيك اسید با کاهش فعالیت الکتریکی بیش از حد در مغز، از تشنج جلوگیری میکند. نحوه ی عملکرد آن برای درمان اختلال دوقطبی کاملا مشخص نیست، با این حال، گمان میرود که والپروات سدیم با افزایش مقدار ماده ی شیمیایی به نام گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) در مغز، باعث کاهش یا پیشگیری از دوره های شیدایی میشود.
گابا انتقال را در مغز مسدود میکند و اثر آرام بخشی دارد. همچنین مشخص نیست که دپاکین چگونه از میگرن جلوگیری میکند؛ ممکن است نحوه ی انتقال سیگنال های درد توسط اعصاب در مغز را محدود کند.
اشکال، دوز و نحوه مصرف والپروات سدیم
دپاکین به صورت قرص (125 ،200 ،250 ،500 میلی گرم)، کپسول (300 میلی گرم)، شربت (200/5 و 300/5 میلی گرم در میلی لیتر)، آمپول (100/3، 100/4، 100/5، 100/10، 300/3، 400/4 میلی گرم در میلی لیتر) و پودر قابل تزریق (400 میلی گرم) موجود است. برای مصرف، دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید. در طی مصرف این دارو، مقدار زیادی آب بنوشید.
اگر والپروئيك اسید معده شما را ناراحت میکند آن را همراه غذا مصرف کنید. داروی مایع را با دقت اندازه گیری کنید. کپسول را به طور کامل ببلعید و از خرد کردن، جویدن، شکستن یا باز کردن آن خودداری کنید. اگر متوجه پوسته ی کپسولی در مدفوع خود شدید که یعنی در بدنتان جذب نشده است، به پزشک خود اطلاع دهید، ممکن است لازم باشد سطح والپروئیک اسید خون شما بررسی شود.
اگر جراحی در پیش دارید، به جراحتان بگویید که از دپاکین استفاده میکنید. همیشه شناسه ی پزشکی خود را به همراه داشته باشید تا در مواقع اضطراری به دیگران اطلاع دهید که از داروی ضد تشنج استفاده میکنید. مصرف والپروات سدیم را به طور ناگهانی قطع نکنید؛ توقف ناگهانی میتواند باعث یک نوع تشنج جدی و کشنده شود. ممکن است در حین مصرف دپاکین به آزمایش خون مکرر نیاز داشته باشید.
عوارض جانبی دپاکین
عوارض جانبی شایع و نادر والپروات سدیم به نقل از medscape در جدول زیر آمده است.
|
عوارض شایع (بیشتر از 10 درصد) |
عوارض نسبتا شایع (1 درصد تا 10 درصد) |
|
حالت تهوع (%31) سردرد (کمتر از %31) افزایش زمان خونریزی (%30-26) ترومبوسیتوپنی (اختلال در پلاکت های خون) (%30-26) لرزش (%25) آلوپسی (ریزش موتیکه ای) (کمتر از %24) آستنیا (ضعف جسمانی و فقدان انرژی) (%20-16) عفونت (%20-16) خواب آلودگی (%20-16) آمبلیوپی (تنبلی چشم) (%15-11) اسهال (%15-11) دوبینی (%15-11) سرگیجه (%15-11) سو هاضمه (%15-11) نیستاگموس (حرکات سریع، ناگهانی و غیرارادی چشم) (%15-11) وزوز گوش (%15-11) استفراغ (%15-11) |
آتاکسی (فقدان کنترل عضلات و هماهنگی حرکات ارادی) (کمتر از %8) افزایش اشتها (کمتر از %6) راش (کمتر از %6) شکم درد (کمتر از %5) کمردرد (کمتر از %5) تغییرات خلقی (کمتر از %5) اضطراب (کمتر از %5) گیجی (کمتر از %5) راه رفتن غیر طبیعی (کمتر از %5) پارستزی (خواب رفتگی اندام ها) (کمتر از %5) توهم (کمتر از %5) کاتاتونیا (یک نشانه ی روانی-حرکتی نابهنجار) (کمتر از %5) دیزآرتری (یک اختلال گفتاری-حرکتی) (کمتر از %5) دیسکینزی دیررس (یک اختلال حرکتی) (کمتر از %5) قاعدگی نامنظم (کمتر از %5) افزایش وزن (%4) |
تداخل دپاکین با سایر داروها
تداخلات دارویی میتواند نحوه ی عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی جدی را بیشتر کند. در مورد تمام محصولاتی که استفاده میکنید (از جمله داروهای نسخه ای/غیر نسخه ای و محصولات گیاهی) به پزشک خود اطلاع دهید. هیچ دارویی را بدون تایید پزشک شروع یا متوقف نکرده، دوز آن را تغییر ندهید. در ادامه نمونه هایی از داروهایی که میتوانند با دپاکین تداخل کنند، فهرست شده اند.
- الکل
- ماری جوانا (حشیش)
- آنتی هیستامین ها مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین
- داروهای خواب یا اضطراب مانند آلپرازولام و زولپیدم
- شلکننده های عضلانی مثل کاریسوپرودول و سیکلوبنزاپرین
- مسکن های اپیوئیدی مانند کدئین و هیدروکودون
- داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین، کاربامازپین، فنوباربیتال، روفینامید، اوتوسوکسیماید، لاموتریژین، اکسکاربازپین و توپیرامات
- الانزاپین، یک آنتی سایکوتیک آتیپیک
- آنتی بیوتیک های خاص، مانند ارتاپنم، مروپنم و اریترومایسین
- داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین و نورتریپتیلین
- داروهایی برای جلوگیری از لخته شدن خون مانند وارفارین و آسپیرین
- سایمتیدین، دارویی برای زخم معده
- داروهایی برای درمان HIV و ایدز مانند ریتوناویر
- داروهای کاهش دهنده ی کلسترول مانند کلستیرامین
- داروهای پیشگیری از مالاریا مانند مفلوکین و کلروکین
هشدارهای والپروات سدیم
والپروئیک اسید میتواند باعث نارسایی کبد شود که ممکن است کشنده باشد، به ویژه در کودکان زیر 2 سال و در افرادی که مشکلات کبدی ناشی از برخی اختلالات ژنتیکی دارند. اگر بیماری کبدی، اختلال چرخه اوره، یا یک اختلال ژنتیکی مانند بیماری آلپرز یا سندرم آلپرز-هتنلوچر دارید، نباید از والپروئیک اسید استفاده کنید.
مصرف والپروات سدیم (برای صرع) را در دوران بارداری بدون نظر پزشک خود شروع یا قطع نکنید. این دارو ممکن است به نوزاد متولد نشده آسیب برساند اما تشنج در دوران بارداری نیز میتواند به مادر و جنین آسیب وارد کند. اگر باردار هستید برای جلوگیری از سردردهای میگرنی از دپاکین استفاده نکنید.
اگر دچار علائم مشکلات کبدی یا لوزالمعده شده اید (مانند از دست دادن اشتها، درد بالای معده که ممکن است به پشت شما سرایت کند، تهوع یا استفراغ مداوم، ادرار تیره، تورم صورت و زردی پوست یا چشم) فورا با پزشک تماس بگیرید.
بدون دستور پزشک مصرف والپروات سدیم را قطع نکنید؛ توقف ناگهانی دپاکین میتواند باعث یک نوع تشنج جدی و کشنده شود.
ملاحظات مهم مصرف دپاکین
نگهداری
دپاکین باید در درمای اتاق، به دور از گرما و رطوبت نگهداری شود.
والپروات سدیم و غربالگری
این دارو ممکن است بر روی برخی از آزمایشات مانند کتون های ادرار تأثیر بگذارد بنابراین کادر آزمایشگاه را در جریان قرار دهید.
اسامی تجاری موجود در ایران
- اپی وال
- اورلپت
- والبایوات
- دیوالبایوکس
- دیوالپروکس
- دیوالدین
- اورلپت ال آ
- اورفیریل
- انتریک کوتد اورلپت
- اورفیریل سافت
- دپاکین کرونو
- اپیلیم
- کانولکس
- رهاکین
- دپاکین
- والپومیکس
- دی والپروئکس
- دیواپوکس
- دپروموو
- اورلا
- سیمیوال
سوالات متداول
در اسرع وقت دارو را مصرف کنید، اما اگر تقریبا زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید. دو دوز را در یک زمان مصرف نکنید.
چند هفته طول میکشد تا والپروئيك اسید به درستی عمل کند. ممکن است در این مدت همچنان علائم داشته باشید.
هنگامی که وضعیت شما تحت کنترل است، معمولا باید چند سال به مصرف والپروات سدیم ادامه دهید.
والپروات سدیم اعتیادآور نیست.
بسیاری از افراد میتوانند والپروات سدیم را برای چندین ماه یا سال به طور ایمن مصرف کنند. با این حال، عوارض جانبی بالقوه ای وجود دارد که میتواند در طولانی مدت رخ دهد. درمان طولانی مدت با والپروات سدیم میتواند باعث پوکی استخوان و استئوپنی (افزایش خطر شکستگی استخوان) شود. پزشک میتواند آزمایشهایی را برای بررسی استحکام استخوان های شما ترتیب دهد. ورزش منظم و یک رژیم غذایی خوب نیز میتواند به قوی نگه داشتن استخوان های شما کمک کند.
دپاکین میتواند باروری را در مردان و زنان کاهش دهد (اما برای جلوگیری همچنان باید از وسایل پیشگیری استفاده کنید). پس از قطع مصرف این دارو، توانایی باروری شما باز خواهد گشت. گزارش شده است که والپروئيك اسید باعث ناباروری در مردان میشود با این حال، این مورد نادر است. این دارو میتواند باعث عقب افتادن قاعدگی زنان شود. همچنین گزارش شده است که والپروات سدیم باعث سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) میشود، اگرچه این امر به ندرت اتفاق می افتد.
وقتی برای اولین بار مصرف والپروات سدیم را شروع میکنید، ممکن است احساس خواب آلودگی، خستگی یا سرگیجه داشته باشید. اگر دوز شما افزایش یافته باشد نیز ممکن است این اتفاق بیفتد. اگر تحت تاثیر قرار گرفتید، تا زمانی که هوشیارتر شوید رانندگی نکنید. اگر به صرع مبتلا هستید، تا زمانی که به مدت 1 سال تشنج نداشته باشید، مجاز به رانندگی نیستید. اگر داروی صرع خود را تغییر دهید، پزشک به شما خواهد گفت که باید رانندگی را متوقف کنید یا خیر و برای چه مدت.
نویسنده: مبینا آقایی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
ویرایشگر: یاسمن اکبرزاده، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
بازبینی: امین زندی، روانشناس بالینی
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
بازی چگونه به بهبود افسردگیم کمک کرد؟
خشونت و ویدئوگیم
تراجنسیتی از دیدگاه روانشناختی
طلاق عاطفی چیست و چگونه رخ میدهد؟
رواندرمانی آنلاین و فواید آن برای ایرانیان مقیم خارج از کشور
سلام من هرجا میرم قرص اورلپت ندارن متخصص مغز و اعصاب تجویز کردن جایگزین ش چی میتونه باشه
سلام برای جایگزین داروهای روانپزشکی باید با پزشکی که دارو رو تجویز کردن مشورت کنید و از تغییر سرخود دارو امتناع بفرمایید
سوال دارم سلام مدتی قرص دپاکین خوردم و قطع کردم الان چیکار کنم ؟
درباره قطع یا شروع دوباره مصرف یک دارو با پزشک معالج خودتون حتما مشورت کنید